Psychofarmaca (kalmerende medicijnen)
Laatst bijgewerkt op: 28-11-2023
Kalmerende medicijnen lossen onbegrepen gedrag niet op. Tijdelijk gebruik van dit soort medicijnen is soms nodig, maar altijd als noodmaatregel en mét een plan voor afbouw. Zo staat het ook in de Wet zorg en dwang.
Wat is psychofarmaca?
Psychofarmaca zijn medicijnen die invloed hebben op het centrale zenuwstelsel en werkzaam zijn tegen psychische aandoeningen. Bekijk de categorieën van psychofarmaca.
Gebruik psychofarmaca maximaal een week
Psychofarmaca kunnen een uitkomst zijn om onrustige cliënten te kalmeren, maar het streven zou moeten zijn om deze medicijnen maximaal een week te gebruiken. Daarna is de werking van het middel niet te garanderen, terwijl de cliënt ondertussen wel alle nadelen van een psychofarmacon ervaart. Psychofarmaca kennen ernstige negatieve bijwerkingen, zoals sufheid, stijfheid, duizeligheid (met meer kans op vallen), hoge bloeddruk, onrust, agitatie, meer kans op een beroerte en longontsteking, slaperigheid, depressiviteit, hoofdpijn, kwijlen, gewichtsschommelingen, seksuele stoornissen en maag-darmklachten.
Voorschrift als 'zo nodig'
De arts schrijft de medicijnen voor. Dat betekent dat de arts beslist over het starten of beëindigen van het gebruik van deze medicijnen. Het komt vaak voor dat de arts deze medicijnen als ‘zo nodig’ voorschrijft. Dan kan de verzorgende het middel naar eigen inzicht toedienen (of niet). Houd daarom in de gaten welke negatieve effecten het medicijn heeft op je cliënt. Dit kun je binnen het team of bij de arts aankaarten en op zoek gaan naar alternatieven.
Psychofarmaca en de Wet zorg en dwang
Binnen de Wet zorg en dwang vallen psychofarmaca onder onvrijwillige zorg. Volgens deze wet is overleg met de cliënt of mantelzorger binnen een multidisciplinaire aanpak vereist. Een behandelplan en een evaluatie hiervan zijn hierbij noodzakelijk. Dit dwingt professionals om niet langer door te gaan met psychofarmaca, maar zoveel mogelijk alternatieven toe te passen. De Wet zorg en dwang vereist bovendien de nodige kennis en ervaring van zorgprofessionals, zodat ze op een professionele manier om kunnen gaan met probleemgedrag bij dementie.
Probleemgedrag
Psychofarmaca worden vaak ingezet als sprake is van probleemgedrag. Op Zorg voor Beter staat een apart thema probleemgedrag. Je vindt hier een stappenplan voor het omgaan met probleemgedrag. Belangrijke stappen zijn: hoe signaleer je probleemgedrag? En ook het bespreken van het probleemgedrag in een multidisciplinair team is belangrijk.
