Als zorg- of projectteam wil je vaak iets leren en veranderen. Maar je weet niet altijd wat de beste manier is. Het aanbod aan leer- en verandermethodes in de zorg is enorm en er snel eentje kiezen is dan verleidelijk. Het leer- en veranderkompas helpt je om goede keuzes te maken. Zo kun je een leer- en verandertraject kiezen dat bij jullie past. Op deze pagina geven we meer informatie en kan je het veranderkompas downloaden.
Iedere organisatie is anders
Er zijn veel goede voorbeelden, werkvormen en methodes in de zorg om een verandertraject in te gaan. Er is niet één beste manier. Geen enkele organisatie is namelijk hetzelfde. Elke organisatie heeft eigen krachten, wensen, vraagstukken en valkuilen. Op deze pagina vind je het leer- en veranderkompas, dat je helpt om een leer- en verandertraject op maat samen te stellen.
Een goede voorbereiding is het halve werk. Dit geldt zeker voor leer- en verandertrajecten. Doorloop daarom de fases van het leer- en veranderkompas vóór jullie beginnen. Pak het leer- en veranderkompas er af en toe er weer bij tijdens het traject. Zo komen jullie tot de precieze vraag en blijven jullie scherp. Ook weten jullie op wat voor een manier welke mensen betrokken moeten worden. Zo zorgen jullie dat het resultaat blijvend is en niet wegzakt.
Hoe ga je aan de slag?
Hoe kies je de juiste stappen en werkvormen en hoe zorg je voor de juiste volgorde die past bij jouw organisatie? Hieronder vind je 3 fases. In iedere fase geven jullie antwoord op een aantal vragen Hiermee wordt duidelijk waar je rekening mee moet houden in jullie leer- en verandertraject.
Fase 1: Waarom en Waartoe?
In fase 1 willen jullie duidelijk maken wat de bedoeling is, wat het doel is en wie er voordeel van het traject heeft. Hiervoor proberen jullie antwoord te geven op de volgende vragen:
Wat is de aanleiding?
Wat willen jullie bereiken?
Wie bepaalt dat jullie het ‘waartoe’ hebben bereikt?
Het 'waarom' en 'waartoe' zijn belangrijk bij alles wat je doet en kiest tijdens het veranderproces. Samen vormen ze de ‘why’ van je project. Zo geeft het ‘waarom’ aan met welke drijfveren en visie je naar het vraagstuk kijkt. Het ‘waartoe’ gaat in op de effecten, opbrengsten en resultaten die je wil bereiken. Ook gaat het ‘waartoe’ in op wie je wanneer vertelt dat je de resultaten hebt bereikt.
Wat speelt een rol?
Voor wie doen jullie dit?
Wie heeft er voordeel van en hoe ziet dat eruit volgens hen?
De aanleiding
Wat is de oorzaak en wie heeft hier invloed op? Wat of wie bepaalt dat er hiermee aan de slag wordt gegaan?
De stip op de horizon
Welke ontwikkeling zet je in gang en hoe ziet dit eruit?
Intenties
Zijn de bedoelingen bekend bij de betrokkenen en passen deze bij de stip op de horizon?
Fase 2: Hoe en werkwijze
Waar moet je rekening mee houden tijdens het traject? In deze fase ga je kijken naar zaken die een rol spelen en welke invloed je hiermee kunt uitoefenen. Op basis hiervan bepaal je waar je rekening mee moet houden bij de aanpak.
Om dit helder te krijgen, stellen jullie elkaar de volgende vragen:
Welke kennis, inzichten, vaardigheden en gedrag vraagt jullie doel?
Met welke belangrijke invloeden en zaken moeten jullie rekening houden?
Wat werkt al en wat willen jullie anders inrichten?
7 onderdelen
Er zijn veel onderdelen waar je rekening mee kunt of moet houden bij een traject. Welke onderdelen zijn dit? Hoe breng je orde hierin? Hoe kies je de juiste werkvormen? En hoe zorg je voor een goede volgorde die bij jouw organisatie past? We kijken hierbij naar 7 onderdelen: wie, wat, hoe, wanneer, waar, structuur en cultuur.
Wat staat voor de inhoud van wat geleerd wordt. Is dit passend en juist voor de personen waar het om gaat?
Dit speelt een rol:
Welke kennis, inzicht, vaardigheden en houding zijn nodig en passend? Dit draagt bij aan heldere verwachtingen.
Waar gaat de inhoud over? Gaat het over wat je doet (regels en protocollen), de manier waarop je deze uitvoert (hoe je werkt) of over wie je bent (waarom je het doet)?
Hoe staat voor de invloed die het soort en de mix van leeractiviteiten heeft op de mate waarin het geleerde succesvol wordt toegepast.
Dit speelt een rol:
Welke leeractiviteit of leeractiviteiten zijn er? Zo kun je kiezen tussen leren door te werken, leren door coaching en feedback of leren via trainingen en cursussen.
Waar staat voor de plaats waar er geleerd of veranderd wordt.
Dit speelt een rol:
Welke mogelijkheden zijn er? Denk aan de werkplek, een klaslokaal of online.
Wat is de invloed van de plaats waar je leert? De plaats waar je leert bepaalt bijvoorbeeld de mensen die je om je heen hebt waarmee of van wie je leert. En het is beter als je leert in een omgeving waar je het (direct) toepast.
Cultuur gaat over hoe jullie met elkaar omgaan binnen de organisatie en welke waarden en normen gangbaar bij jullie zijn.
Dit speelt een rol:
Heeft iedereen een even grote inbreng of stem?
Is het voorbeeldgedrag passend bij de gewenste ontwikkeling?
Ervaren alle betrokkenen voldoende vertrouwen, veiligheid, openheid en steun? Zonder dit kun je namelijk niet veilig experimenteren, fouten maken en blijvende motivatie ervaren.
De structuur is de manier waarop alle taken, beleid en afdelingen binnen een organisatie zijn verdeeld en samenhangen. Zijn die voldoende en en helpen die bij de gewenste verandering?
Dit speelt een rol:
Welke harde voorwaarden zijn er? Denk aan voldoende budget en tijd.
Zijn er voldoende heldere rollen, afspraken en verantwoordelijkheden om de methodische cyclus rond te maken die nodig is voor het traject?
Leertips voor zorgmedewerkers in de ouderenzorg
In deze video vertellen experts hoe leren en verbeteren vanzelfsprekend wordt.
Fase 3: Doen & blijven doen
In fase 3 gaan jullie echt jullie leer- en veranderaanpak kiezen en gebruiken. Dit doe je met de bijpassende interventies, werkvormen en methodes. Na het doorlopen van fase 1 & 2 weten jullie wat belangrijk is en wat er nodig is om te gaan ‘doen’ en vooral ook ‘te blijven doen’ en de aanpak hierop te ontwerpen.
Het helpt om hierbij na te denken over de volgende vragen:
Hoe zorgen jullie ervoor dat het methodische werken blijft doorgaan op een praktische manier? Hoe richten jullie dat in?
Wat doen jullie om te reflecteren en bij te sturen?
Wie bepaalt aan het einde van het traject hoe doen jullie dit?
Hoe zorg je er tijdens het traject voor dat wat je doet bijdraagt aan het doel?
De voorbereiding van fase 1 en 2 is gedaan! Met de informatie en aandachtspunten hieruit kun je aan de slag met het kiezen van je veranderpad. Je kunt dit doen zoals je binnen de organisatie gewend bent, bijvoorbeeld met een plan van aanpak.
Ter inspiratie verwijzen je graag door naar een aantal toolboxen vol met werkvormen, methodes en aanpakken om aan de slag te gaan. Sommige toolboxen zijn algemeen en sommige op gericht op een specifiek thema.
Ga direct aan de slag!
In het kennisdossier methodisch werken van Waardigheid en trots vind je een infographic over methodisch werken, een animatievideo over het belang van methodisch werken en een inspiratiebox van organisaties die al methodisch werken. Ga naar het kennisdossier methodisch werken.
Technologie draagt bij aan meer zelfstandigheid, eigenwaarde en eigen regie voor mensen met een beperking. Daarvoor is het belangrijk dat de technologie écht een antwoord is op het vraagstuk van de cliënt. En dat medewerkers er goed mee kunnen werken. Maar hoe krijg je dat voor elkaar? Daar ondersteunt de Innovatie-Route je bij. Ga naar de Innovatie-Route.
Hygiënisch werken zorgt ervoor dat je ziektes buiten de deur houdt. Dit heeft voor een deel met persoonlijke hygiëne te maken en voor een deel met een schone werkomgeving. In het thema Infectiepreventie vind je tips, tools en praktijkvoorbeelden op dit thema. Ga naar het thema Infectiepreventie.
Steeds meer zorgorganisaties gaan aan de slag met Positieve Gezondheid. In het Spoorboekje Positieve Gezondheid leer je van organisaties die al op weg zijn met dit concept. Ga naar het Spoorboekje Positieve Gezondheid.