- fecaal braken
- hevige buikpijn
- rectaal bloedverlies dat aanhoudt
- rectaal verlies van bloedstolsels
- rectaal verlies van een grote hoeveelheid bloed
Obstipatie
Laatst bijgewerkt op: 11-12-2024
Obstipatie is ontlasting die minder vaak komt en harder is dan gewoonlijk. De meest voorkomende oorzaken zijn: verkeerde leef- en eetgewoontes, vezelarme voeding, onvoldoende drinken, te weinig lichaamsbeweging en medicatie.
- ernstig zieke indruk
- braken
- buikpijn
- vermagering en verminderde eetlust
- bloed of slijm bij ontlasting
- afwisselend diarree en obstipatie
- obstipatie bij chronische darmaandoening
- obstipatie door medicatiegebruik
Vragen
- Hoeveel dagen was er geen ontlasting?
- Hoe zag de laatste ontlasting eruit en was er sprake van bloed of slijm bijmenging?
- Hoe is het normale patroon?
- Hoe vindt de stoelgang plaats: toilet, stoel of bed, incontinent?
- Heeft de cliënt andere klachten: verminderde eetlust of gewichtsverlies, afwisselend obstipatie en diarree, overgeven, buikpijn, koorts, verwardheid?
- Voelt de cliënt zich ziek?
- Gebruikt de cliënt medicijnen: laxantia, ijzersuppletie, pijnstillers met name opiaten, verapamil, cytostatica, maagzuurremmers, diuretica?
- Hoe is de vocht en voedingsinname van de cliënt?
Advies
- Stimuleer de cliënt voldoende te drinken (2 liter per dag). Houd een vochtlijst bij.
- Stimuleer de cliënt tot het eten van vezelrijke voeding.
- Laat de cliënt een glas lauw water drinken of pruimen eten op de nuchtere maag.
- Laat de cliënt warme dranken drinken (cafeïne).
- Stimuleer de cliënt om te bewegen. Stimuleer de cliënt ook om oefeningen in bed te doen als de cliënt bedlegerig is.
- Bekijk met de cliënt onder welke omstandigheden hij gemakkelijk zijn ontlasting kwijtraakt.
- Overleg met de arts of je bij harde ontlasting in rectum deze eventueel manueel mag verwijderen.
- Bij 3 dagen of meer geen ontlasting: overleg met de arts over het geven van een microlax of klysma.
- Houd een defecatielijst bij.
Achtergrondinformatie
Onder obstipatie wordt verstaan: verminderde frequentie en/of hardere ontlasting dan gewoonlijk. Het normale ontlastingspatroon is bij iedereen verschillend: 1 à 3 maal per dag is normaal, maar 3 maal per week ook.
Obstipatie komt voor bij:
- 10% van de gezonde bevolking
- 37% van cliënten met kanker in de palliatieve fase
- 37% van cliënten met hartfalen
- 36% van cliënten met COPD
Obstipatie kan leiden tot urine-incontinentie. Wanneer een cliënt ineens urine- incontinent is kan dit een signaal voor obstipatie zijn.
Obstipatie als tijdelijke afwijking van het normale ontlastingspatroon, kan meestal geen kwaad.
Verstopping kan ontstaan om verschillende redenen:
- Tekort aan vocht door:
- te weinig vochtinname
- te weinig vezelinname. Vezels houden vocht vast en maken de ontlasting daardoor minder hard.
- bijwerking van geneesmiddelen (ferrofumaraat, diuretica).
- Te weinig peristaltische beweging door:
- te weinig lichaamsbeweging.
- bijwerkingen van geneesmiddelen (opioïden, sedativa, antipsychotica, antidepressiva, anti-epileptica).
- lichamelijke aandoeningen zoals CVA, diabetes mellitus, schildklieraandoeningen.
- Onvermogen om het rectum leeg te maken door:
- onvoldoende spierkracht.
- schaamte, spanning of stress.
- verkeerde houding (toilethoogte).
Soms hebben mensen al vanaf hun geboorte last van obstipatie, zonder duidelijke oorzaak.