- shockverschijnselen:
- snelle ademhaling
- snelle hartslag (kan uitblijven bij gebruik van medicatie met een effect op de hartfrequentie)
- bleke huidskleur (gezicht, vingers, tenen)
- klamme/zweterige, koele huid
- angst/onrustig
- soms misselijkheid
- bewustzijnsverlies
- lage bloeddruk
- nekstijfheid (niet meer met de kin op de borst kunnen komen)
- sufheid of verwardheid
- koude rillingen en ernstig zieke indruk
- hevige benauwdheid
- vlekjes over het hele lichaam
Koorts
Laatst bijgewerkt op: 19-12-2024
Koorts is een verhoging van de lichaamstemperatuur boven 38° C rectaal gemeten. De hoogte van de temperatuur die onder de oksel, in de mond, via het oor of via het voorhoofd is gemeten, is minder betrouwbaar. Koorts is in principe een gezonde reactie op weefselschade en daarmee een van de belangrijkste en meest voorkomende symptomen van ziekte. Het is belangrijk om de oorzaak te achterhalen.
- de toestand van de cliënt verslechtert
- bij optreden van koorts bij gebruik antibiotica en/of prednison en/of paracetamol/NSAID en/of clozapine
- bloed bij urine
- toename van klachten zoals braken, kortademigheid
- cliënten met verminderde weerstand, diabetes mellitus en COPD
* De verpleegkundige moet binnen 30 minuten de cliënt zien en de arts binnen enkele uren.
indien koorts onvoldoende reageert op maatregelen
Vragen
- Wat is de temperatuur en hoe is deze gemeten (rectaal/via oor/oraal/axillair)?
- Hoe is de bloeddruk en pols; wat zijn de uitgangswaarden van bloeddruk en pols bij deze cliënt?
- Heeft cliënt nog andere klachten zoals hoesten, benauwdheid, pijn bij plassen, huiduitslag, braken, diarree, wonden?
- Maakt cliënt een ernstig zieke indruk (blauw zien, transpireren, kortademig, suf, onrustig/verward, nekstijfheid)?
- Heeft de cliënt diabetes mellitus, COPD of een verminderde weerstand?
- Heeft de cliënt andere ziekten?
- Is de cliënt bekend met terugkerende infecties?
- Heeft de cliënt wonden?
- Heeft de cliënt onlangs antibiotica gehad? Zo ja, wanneer?
- Welke medicatie gebruikt cliënt: antibiotica, prednison, paracetamol, NSAID’s, clozapine?
- Hoe is het met de inname van vocht en voeding?
- Zijn er meer cliënten in de omgeving met dezelfde klachten?
Advies
- Bij een lichaamstemperatuur hoger dan 38.5 °C en lager dan 40 ºC met een pols lager dan 100 en klinisch rustig beeld: Paracetamol 1000 mg oraal of supp max. 3 x daags. Geef bij voorkeur oraal. Overleg zo nodig met de arts over beleid bij deze cliënt.
- Veel (1.5 - 2 l) laten drinken en vochtbalans bijhouden.
- Controleer bij cliënten met diabetes mellitus de bloedglucosewaarde.
- Geef cliënten met hevige transpiratie koele afwassing en regelmatig droge kleding en lakens.
- Geef de cliënt geen deken.
- Controleer na 2 uur de temperatuur van de cliënt om te zien of de temperatuur gedaald is en dus de paracetamol effectief is.
- Bij pijn bij plassen of onrust: overleg met de arts om urine te laten controleren op een mogelijke urineweginfectie.
- Spreek controles af.
Achtergrondinformatie
De meest voorkomende oorzaak van koorts is een infectie. Het onderdrukken van de koorts vermindert het ziektegevoel, maar niet de ziekteduur.
Veelvoorkomende oorzaken van koorts bij ouderen:
- Urineweginfectie
- Longontsteking (let op de ziekte van Parkinson verhoogt de kans op verslikken en hiermee een hoog risico op longontstekingen)
- Ontstekingen ledematen en gewrichten
- Geïnfecteerde wonden, bijvoorbeeld operatiewond, decubitus, ulcus cruris.
- Virale infecties
Risicogroep
Extra aandacht vragen cliënten uit de volgende risicogroepen, omdat zij in korte tijd ernstig ziek kunnen worden:
- Diabetes Mellitus
- Hart- en vaatziekten
- Astma en COPD
- Na verwijdering van de milt
- Ziekten met verminderde weerstand
- Bij clozapine-gebruik