Stel je vraag aan
onze AI-assistent
Naar hoofdinhoud Naar footer

Hoofdpijn

Laatst bijgewerkt op: 09-12-2024

Hoofdpijn is een veelvoorkomende klacht die in de meeste gevallen onschuldig is.

  • hoofdpijn die zeer plotseling ontstaat en/of snel toeneemt tot zeer ernstige pijn
  • ernstig ziek, suf en/of vlekjes over gehele lichaam
  • nekstijfheid
  • rood en pijnlijk oog met misselijkheid en/of braken (acuut glaucoom) of veranderd zicht
  • neurologische uitval (hersenbloeding)
  • aanhoudend braken en schedeltrauma (<2 weken)
  • recent schedeltrauma (<24 uur) 
  • hevige hoofdpijn bij een cliënt die daar niet mee bekend is
  • schedeltrauma < 2 weken

* De verpleegkundige moet binnen 30 minuten de cliënt zien en de arts binnen enkele uren. 

  • oorzaak psychisch gerelateerd
  • medicatiegerelateerde hoofdpijn

Vragen 

  1. Is de hoofdpijn plotseling ontstaan?
  2. Is de cliënt suf of misselijk en aan het braken? 
  3. Wat is de aard van de pijnklachten: stekend, bonzend drukkend, knellend, zeurend? En hoe erg is de hoofdpijn (op een schaal van 1-10)?
  4. Is cliënt bekend met hoofdpijn of migraine?
  5. Waar bevindt de pijn zich?
  6. Zijn er andere klachten: verkouden, oogklachten, halfzijdige verlamming?
  7. Wat is de bloeddruk, pols en temperatuur?
  8. Is er sprake van nekstijfheid?
  9. Zijn er vlekjes op de huid zichtbaar (vooral bij armen, benen en onderbuik)?
  10. Is er een trauma geweest (hoofd gestoten of gevallen in de afgelopen 2 weken)?
  11. Welke medicijnen gebruikt de cliënt?
  12. Wat is het medisch beleid en comorbiditeit? 

Advies 

  1. Laat cliënt rust nemen in een ruimte met weinig licht en prikkels.
  2. Laat de cliënt geen cola, koffie of alcohol drinken en niet roken.
  3. Geef bij verkoudheid eventueel Xylometazoline neusspray bij een verstopte neus of laat de cliënt stomen. 
  4. Geef kortdurend paracetamol. Of overleg om de paracetamol te stoppen wanneer de cliënt dit langdurig gebruikt (geneesmiddel afhankelijke hoofdpijn).
  5. Waarschuw de arts als er na bovenstaande adviezen geen verbetering optreedt of wanneer de hoofdpijn verergert. 

Achtergrondinformatie 

Hoofdpijn kan verschillende oorzaken hebben zoals verkoudheid, griep, stress, spierspanning vanuit nek en schouder, hormoonschommelingen en migraine. Hoofdpijn kan ook veroorzaakt worden door psychische klachten of door gebruik van veel koffie, cola of alcohol of juist door onttrekking daarvan. Daarnaast komt hoofdpijn voor als gevolg van veelvuldig gebruik van pijnstillers zoals paracetamol, acetylsalicylzuur, Saridon of Diclofenac. Hoofdpijn veroorzaakt door ernstige ziektebeelden zijn: infecties (bijvoorbeeld meningitis), hersenbloeding, hersentumor, hersenoedeem en hersentrauma, acuut glaucoom. 

Verkoudheid/sinusitis  

Sinusitis is een ontsteking van een bijholte van de neus. 

Spanningshoofdpijn 

Spanningshoofdpijn is een knellende of drukkende hoofdpijn en/of bandgevoel aan beide kanten van het hoofd. De pijn loopt van de monnikskapspier, via de schouder en nek over het hoofd. In tegenstelling tot migraine wordt het niet erger bij lichamelijke inspanning. De pijn kan enkele uren tot dagen aanhouden zonder misselijkheid of braken. Naast pijnstillers kan warmte helpen. Denk bijvoorbeeld aan paraffine warmtepakking, warme vochtige handdoek of ‘hitte pit’. Ook fysiotherapie (massage en ontspanningsoefeningen) kan de klachten verminderen. 

Migraine 

Herhaalde aanvallen van matig tot heftig, meestal bonzende hoofdpijn aan een kant van het hoofd met misselijkheid en braken. Soms voorafgaand aan de pijn een aura: zien van sterren en flitsen. Verergert bij lichamelijke activiteit, overgevoeligheid voor licht of geluid. Een aanvul duurt ongeveer 4 tot 72 uur. 

Clusterhoofdpijn 

Aanvalsgewijze hevige bonzende of stekende hoofdpijn aan een kant van het hoofd rondom het oog. Een aanval duurt ongeveer 15 minuten tot twee uur. Vaak heeft de cliënt bewegingsdrang, traant het oog aan de kant van de pijn en is het neusgat verstopt. De aanvallen treden enkele malen per etmaal op, in perioden van een tot meer maanden.  

Geneesmiddel afhankelijke hoofdpijn 

Deze hoofdpijn wordt veroorzaakt door dagelijks gebruik van pijnstillers, specifieke migraine middelen of meer dan 5 eenheden coffeïne per dag. Als de bloedspiegel te laag wordt, treedt als onttrekkingsverschijnsel weer hoofdpijn op. Dit is een chronische hoofdpijn van meer dan 3 dagen per week. 

Meningitis- Encefalitis (bacterieel/viraal) 

Symptomen zijn hoge koorts, braken, sufheid, nekstijfheid en (bij bacteriële meningitis) puntbloedingen. Bij nekstijfheid is het zeer pijnlijk of onmogelijk de kin naar de borst te brengen, draaien van het hoofd is wel mogelijk. Puntbloedingen zijn in het begin een tot twee millimeter groot. Later kunnen deze rode puntjes met elkaar vervloeien tot grotere vlekken. De rode vlekjes verdwijnen niet wanneer je ze probeert weg te drukken met de vingertoppen of met een dik glas. De cliënt wordt in korte tijd ernstig ziek.  

Subduraal hematoom 

Een subduraal hematoom ontstaat door een schedeltrauma, soms met een uitstel van dagen tot weken. De kans daarop is groter als iemand bloedverdunners gebruikt. Het geeft klachten van hoofdpijn, misselijkheid en soms braken. Na verloop van tijd kunnen verlammingsverschijnselen, gedrag- of bewustzijnsverandering ontstaan. 

Acuut glaucoom 

Acuut glaucoom is een plotselinge drukverhoging in het oog. Je ziet een opgezet, rood en tranend oog. De cliënt heeft last van verminderd zicht, heftige hoofdpijn, misselijkheid en braken. Acuut glaucoom leidt zonder behandeling in korte tijd tot blindheid. Soms zijn de algemene klachten als hoofdpijn, misselijkheid en braken zo heftig, dat ze de oogklachten overschaduwen.

Hersentumoren 

Hersentumoren geven zelden aanleiding tot drukverhoging binnen de schedel en hoofdpijn, maar worden veel vaker ontdekt na functie-uitval of gedragsverandering.

Hersenoedeem 

Drukverhoging door hersenoedeem is soms de oorzaak van hoofdpijn. Kan optreden bij CVA, hersenschudding, HELLP-syndroom (zwangerschap) en extreem hoge bloeddruk. 

Aangezichtspijn 

Aangezichtspijn is een aandoening van de zenuwen van het aangezicht die hoofdpijn kan veroorzaken. Vooral de pijn na gordelroos in het gezicht is berucht omdat deze, vooral bij ouderen, jaren later nog heftige pijnaanvallen kan geven. Ook pijn door een ontsteking aan een klein bloedvat ter hoogte van de slaap (arteritis temporalis) hoort tot de categorie aangezichtspijn. Bij arteritis temporalis treden ook vaak klachten van het zicht op.  

Hoofdpijn bij hypertensieve crisis 

Hoofdpijn wordt zelden veroorzaakt door hoge bloeddruk. Alleen bij zeer snel ontstane hoge bloeddruk (binnen enkele uren) of bij extreem hoge waardes (Syst> 240 en/of diastolisch > 120 mm Hg) kan hoofdpijn ontstaan die vaak samen gaat met misselijkheid, braken en visusstoornissen.