- ophoesten van (grote) hoeveelheden bloed
- ernstig benauwd; blauw aanlopen
- kortademig in rust (ademfrequentie hoger dan 20 keer per minuut)
- ernstig zieke indruk
Hoesten (acuut)
Laatst bijgewerkt op: 25-11-2024
Acuut hoesten is hoesten dat korter dan 3 weken bestaat. Hoestklachten gaan meestal binnen 1 tot 3 weken over. Als koorts of kortademigheid op de voorgrond staan, kies dan 1 van deze ingangsklachten.
- hoge koorts (hoger dan 38,5°C)
- zieke indruk
- pijn die vastzit aan de ademhaling
- matig bloed ophoesten (ophoesten slijm met overduidelijk bloed)
- piepende ademhaling
- sterk verminderde weerstand en (vermoedelijk) koorts
* De verpleegkundige moet binnen 30 minuten de cliënt zien en de arts binnen enkele uren.
- veranderd hoestpatroon
- ongewild afvallen
- niet benauwd
Vragen
- Wat is de bloeddruk, pols, temperatuur, ademfrequentie (eventueel saturatie)?
- Hoe lang hoest de cliënt? Minder dan 3 weken is acuut, langer dan 3 weken is chronisch.
- Wat voor soort hoest is het? Blafhoest, in aanvallen met gierende ademhaling, prikkelhoest of slijm ophoesten, kriebelhoest, vastzittende hoest.
- Bij langer dan 3 weken hoesten, is het hoestpatroon veranderd, is de cliënt afgevallen?
- Wat is het tijdstip van hoesten? Dag/nacht, terugkerend of voortdurend?
- Is de hoest productief? Zo ja, wat is de kleur + aspect sputum, is er bloedbijmenging, vieze geur?
- Heeft de cliënt nog andere klachten? Neusverkouden, keelpijn, niezen, oorpijn?
- Heeft de cliënt hart- of longziekten?
- Voelt de cliënt zich ziek?
- Heeft de cliënt pijn bij het hoesten of tijdens diep zuchten?
- Rookt de cliënt?
Advies
- Geef uitleg aan de cliënt, familie, verzorging dat hoesten bij een ongecompliceerde luchtweginfectie binnen 2 à 3 weken over gaat zonder specifieke maatregelen. Ongecompliceerd: zonder koorts, polsfrequentie lager dan 100 en ademfrequentie lager dan 20 en geen andere klachten.
- Adviseer om niet te roken (ook passief); dit kan de oorzaak zijn of de duur van de hoestklachten verlengen.
- Adviseer de cliënt om de keel niet vaak te schrapen; dit irriteert de keel waardoor het hoesten blijft bestaan.
- Geef bij kriebelhoest regelmatig een lepel honing of een dropje.
Bij hoesten met koorts, maar zonder dat cliënt ernstig ziek overkomt:
- Voorlichting en advies als hierboven omschreven.
- Indien geen verbetering of verslechtering van klinische toestand arts laten beoordelen.
Achtergrondinformatie
Hoesten is een zinvolle reactie van ons lichaam. Door het hoesten houdt het lichaam longen en luchtwegen schoon. Zo kan de ademhaling zo goed mogelijk plaatsvinden. Hoesten heeft dus in het algemeen een nuttige functie.
Er zijn twee soorten hoest:
- De productieve hoest. De hoestprikkel wordt veroorzaakt door te veel slijm of pus in de luchtwegen. Het hoesten levert dus iets op: slijm en/of pus komen uit de longen naar boven.
- Droge hoest, ook wel prikkelhoest of kriebelhoest genoemd. Ondanks het hoesten komt er niets naar buiten. Het hoestcentrum wordt eigenlijk voor niets geprikkeld. Juist door het hoesten worden de slijmvliezen steeds erger geïrriteerd.
Oorzaken
Verkoudheid en griep zorgen vaak voor hoest. Virussen en bacteriën kunnen een luchtweginfectie en soms zelfs longontsteking (pneumonie) veroorzaken met hoesten tot gevolg. Dit kan zowel een productieve hoest als een kriebelhoest zijn. Ook neusverkoudheid of bijholteontsteking (sinusitis) kan hoest veroorzaken. Inademen van rook- en stofdeeltjes (bijvoorbeeld sigarettenrook) kan ook leiden tot hoesten. Andere veel voorkomende oorzaken van hoest zijn (brandend) maagzuur, allergieën, bijwerkingen van bepaalde medicijnen (ACE-remmers) en soms zelfs spanningen of stress. Hierbij is er vaak sprake van een kriebelhoest.
Soms is hoesten het gevolg van een minder goed pompend hart of van longkanker. Een enkele keer is tuberculose of een andere longziekte de oorzaak.
Een aantal van deze oorzaken geeft ook klachten van nachtelijk hoesten waardoor de nachtrust ernstig verstoord kan raken.