Stel je vraag aan
onze AI-assistent

Toegankelijk gemaakt door Vilans

Toegankelijk gemaakt door Vilans

Gedrag (veranderd)

Laatst bijgewerkt op: 19-12-2024

Veranderd, verward of vreemd gedrag is gedrag dat afwijkend is van iemands normale gedrag. Het kan gaan om wisselende veranderingen van het bewustzijn, aandacht, waarneming, geheugen, oriëntatie- vermogen, denken, slaapwaakritme, psychomotorisch gedrag, gewelddadig of agressief gedrag.

Bij verdenking delier, ga naar de ingangsklacht Delier (verdenking van). 

ACUUT = direct arts bellen ⮕ zo snel mogelijk actie
  • ademnood
  • bewustzijnsdaling
  • shockverschijnselen: 
    • snelle ademhaling
    • snelle hartslag (kan uitblijven bij gebruik van medicatie met een effect op de hartfrequentie)
    • lage bloedruk
    • bleke huidskleur (gezicht, vingers, tenen)
    • klamme/zweterige, koele huid
    • angst/onrustig
    • soms misselijkheid
    • bewustzijnsverlies
  • gewelddadig of bedreigend gedrag
  • suïcidaliteit of uitingen hiervan. Schakel bij direct risico (springen, ophangen, verdrinken) meteen de politie in. 
  • overdosis drugs of intoxicatie medicijnen
  • bij niet-corrigeerbare hypoglykemie
  • zeer vreemd gedrag
  • glucose hoger dan 15 mmol/l
  • recent schedeltrauma korter dan 2 weken geleden
  • vermoeden inspanningsgebonden hitteberoerte: 
    • neurologische verschijnselen als verwardheid, delirium en coma
    • koud aanvoelen en overmatig zweten
    • misselijkheid en braken
    • hyperthermie (rectaal gemeten temperatuur van boven 40°C)
DRINGEND: Bel de verpleegkundige of de arts *
  • onrust en verwardheid die nooit eerder is gesignaleerd
  • onrust en verwardheid die na interventie blijft bestaan
  • onoplosbare katheterproblemen
  • toenemende pijnklachten, ziek zijn
  • wanen (achterdocht) en hallucinaties, angst
  • koorts (vermoedelijk) 

* De verpleegkundige moet binnen 30 minuten de cliënt zien en de arts binnen enkele uren. 

NIET DRINGEND = dezelfde dag of volgende dag consult arts of artsenvisite

lange tijd verward/zorgmijdend en wil nu hulp

Vragen 

  1. Wat voor gedrag vertoont de cliënt?
  2. Is het bewustzijn verlaagd? Zo ja, zie ingangsklacht bewustzijnsverandering.
  3. Hoe en wanneer is het veranderende gedrag begonnen en hoe is het verloop (acuut, langzaam, begonnen na een gebeurtenis)?
  4. Wat is de bloeddruk, pols en temperatuur?
  5. Heeft de cliënt een psychiatrische voorgeschiedenis?
  6. Heeft de cliënt diabetes mellitus? Zo ja, wat is de bloedsuikerwaarde?
  7. Heeft de cliënt mictieproblemen (CAD, UWI, anurie)?
  8. Heeft de cliënt defecatieproblemen (obstipatie, diarree, buikklachten)?
  9. Heeft de cliënt een dementieel syndroom?
  10. Is er sprake van hallucinaties/wanen/angst?
  11. Is de cliënt agressief, dreigend naar anderen of zichzelf toe?
  12. Heeft de cliënt pijn of andere klachten?
  13. Welke medicatie gebruikt de cliënt? Zijn er wijzigingen geweest?
  14. Hoe is de vocht- en voedingsintake (dehydratie)?
  15. Heeft de cliënt alcohol en/of drugs/medicijnen gebruikt?
  16. Wat is er tot nu toe geprobeerd om het gedrag te beïnvloeden? 

Advies 

  1. Neem beschermende maatregelen voor (mede)cliënt(en) en/of personeel indien er sprake is van acute dreiging. Schakel bij onmiddellijk risico de politie in.
  2. Bepaal bij cliënten met diabetes mellitus de bloedsuikerwaarde.
  3. Bij verdenking urineweginfectie (typische klachten): overleg met de arts.
  4. Beoordeel buik op mogelijke obstipatieklachten (bol, defecatielijst) of blaasretentie (bladderscan of katheteriseren).
  5. Controleer of de juiste medicatie, op het juiste tijdstip en juiste dosis is gegeven.
  6. Controleer huidturgor en slijmvliezen en mictie/defecatiepatroon (dehydratie?).
  7. Bekijk of een specifieke benadering eerder succesvol is gebleken. 

Achtergrondinformatie

Met veranderd, vreemd of verward gedrag wordt bedoeld: gedrag afwijkend van iemands normale gedrag. Het veranderde gedrag kan het gevolg zijn van een delier, beginnende dementie, psychose en schizofrenie, intoxicaties van drugs, medicatie of alcohol, ontregelde diabetes of een hersenaandoening. Een ingrijpende gebeurtenis kan ook veranderd gedrag veroorzaken.

Voorbeelden van verwardheid en vreemd gedrag zijn: 

  • wanen (overtuigingen of gedachten die niet overeenkomen met de werkelijkheid)
  • hallucinaties (stemmen horen, beelden zien die niet overeenkomen met wat er werkelijk gebeurt)
  • vreemde houdingen (katatonie)
  • zeer vreemde communicatie
  • ernstig inadequaat stilzwijgen
  • onsamenhangend gefragmenteerd gedrag
  • motorische onrust
  • stoornissen van het bewustzijn of de waarneming