- Shockverschijnselen
- snelle ademhaling
- snelle hartslag (kan uitblijven bij gebruik van medicatie met een effect op de hartfrequentie)
- lage bloeddruk
- bleke huidskleur (gezicht, vingers, tenen)
- klamme/zweterige, koele huid
- angst/onrustig
- soms misselijkheid
- bewustzijnsverlies
- 5% of meer verbrand oppervlak (geen 1e graads)
- inhalatietrauma: verbranding aan neus, mond, keel, luchtpijp en longen
- brandwond aan handen, voeten of bij een gewricht
- verbranding in of rond oog, oor, gezicht, geslachtsdelen of perineum
- verbranding door elektriciteit
- chemische verbranding
Brandwonden
Laatst bijgewerkt op: 19-12-2024
Brandwonden kunnen veroorzaakt worden door brand, stoom of hete lucht, zonverbranding, elektriciteit of chemicaliën. De inwerking van kou kan zorgen voor bevriezingsletsel. De schade aan het weefsel is vergelijkbaar met die van brandwonden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen 1e, 2e, 3e en 4e graads brandwonden.
1e graads: de huid is rood/roze van kleur, droog, pijnlijk en soms wat gezwollen. De huid is niet stuk. Het is dus eigenlijk geen wond maar een verbranding.
2e graads:
- ondiep: de opperhuid is beschadigd tot in de lederhuid. De kleur van de huid is roze, rood. De huid is nat, pijnlijk en er zijn blaren.
- diep: de lederhuid is meer aangetast dan bij een ondiepe 2e graads brandwond. De kleur van de huid is rood/wit. De huid is nat, pijnlijk en er zijn blaren.
3e graads: de opperhuid en lederhuid zijn beschadigd tot in het onderhuids bindweefsel. De kleur van de huid is wit, beige/bruin of zwart. De huid is gevoelloos, stug, leerachtig. Rondom zit vaak een pijnlijke 2e graads brandwond.
4e graads: er is verbranding van pezen, spieren en/of bot.
- brandwond die groter is dan de handpalm van de cliënt
- blaren groter dan muntstuk van 2 euro
* De verpleegkundige moet binnen 30 minuten de cliënt zien en de arts binnen enkele uren.
eerstegraads zonverbranding
Vragen
- Wat is de oorzaak van de brandwond?
- Hoe groot is het verbrandde oppervlak? Pas de regel van 9 toe.
- Welk lichaamsdeel is aangedaan?
- Welke verbrandingsgraad?
- Wat is de bloeddruk, pols en temperatuur (indien mogelijk)?
Advies
- Koel de wond minimaal 10 minuten met lauw stromend leidingwater.
- Koel bij chemische verbranding 45 minuten! Let op: Gebruik goede beschermende handschoenen bij aanraken van de cliënt.
- Verwijder kleding, sieraden en incontinentiemateriaal dat niet aan de brandwond gekleefd zit. Bij verbranding door elektriciteit: verwijder de kleding niet.
- Laat blaren heel. Raak de brandwond niet aan. Smeer geen zalf op de brandwond.
- Leg het verbrande lichaamsdeel hoog tegen oedeemvorming.
- Bescherm de cliënt tegen afkoeling.
- Dek na het koelen de wonden steriel af. Is dit niet mogelijk, bedek de wonden met schone kompressen, lakens, theedoek of plastic huishoudfolie.
- Overleg met de arts over verdere behandeling en pijnstilling en indien van toepassing tetanusprofylaxe bij 2e en 3e graads brandwonden.
Achtergrondinformatie
Regel van 9
De regel van 9 is een goede manier om te meten hoeveel procent van het oppervlak van het lichaam verbrand is. Hierbij staat ieder lichaamsdeel voor 9% of een meervoud daarvan behalve het geslachtsdeel. Voor kinderen vanaf 10 jaar geldt:
- het hoofd 9%
- armen elk 9%
- voorzijde romp 2 keer 9%
- achterzijde romp 2 keer 9%
- benen elk 2x 9%
- perineum 1%
Omdat het lastig kan zijn het oppervlak te berekenen als delen van lichaamsdelen verbrand zijn kun je ook meten met de hand van het slachtoffer. De oppervlakte van de hand met gesloten vingers staat daarbij voor 1%.
Het is belangrijk om te weten hoeveel procent van het lichaam ongeveer verbrand is omdat dit gevraagd zal worden bij het bellen van 112.
Brandwonden
De huid is opgebouwd uit een aantal lagen en bevat haren, klieren, zenuwen en bloedvaten. Bij een verbranding worden die lagen door chemische stoffen, elektriciteit of door vuur of heet water beschadigd. Brandwonden zijn ernstige verwondingen en kunnen blijvende schade veroorzaken. De diepte van de brandwond hangt af van de temperatuur, de inwerkingstijd van de hitte op de huid en de oorzaak van de verbranding (bijvoorbeeld hete vloeistof of vuur). Al boven een temperatuur van ongeveer 40° Celsius beschadigt de huid. Wonden als gevolg van bevriezing kunnen op dezelfde manier beoordeeld worden.