- na trauma
- één dik of rood been én kortademigheid
- hoge koorts en ernstig ziek zijn
Been rood of dik
Laatst bijgewerkt op: 22-11-2024
Het kan gaan om één been dat rood en/of dik is of om beide benen. Bij een dik of rood been is het altijd nodig te onderzoeken waar de klachten vandaan komen en een diagnose te stellen.
- algemeen ziek zijn en koorts
- twee dikke benen en kortademigheid
- één dik of rood been
- (hevige) pijn
- zwelling gewricht en pijnlijk en koorts
- rode streep zichtbaar
* De verpleegkundige moet binnen 30 minuten de cliënt zien en de arts binnen enkele uren.
- jeuk, roodheid, schilfering (eczeem)
- zwelling gewricht en pijnlijk en warm
Vragen
- Wat zijn de klachten? Heeft de cliënt pijn, een zwaar gevoel, zwelling?
- Wanneer zijn de klachten precies begonnen? Wat deed de cliënt toen de klachten ontstonden?
- Op welke plek heeft de cliënt klachten: bovenbeen, knieholte, onderbeen, voor, achter, op één plek of overal?
- Wat is de medische voorgeschiedenis + comorbiditeit? Zijn er risicofactoren voor diep veneuze trombose
- Wat is de bloeddruk, pols en temperatuur?
- Welke medicatie gebruikt de cliënt (bloedverdunners, diuretica, pijnstillers, koortsdempers)?
- Is er sprake van klachten die kunnen wijzen op een longembolie: onbegrepen kortademigheid, versnelde ademhaling, pijn vastzittend aan de ademhaling, onbegrepen hoesten, ophoesten van bloed?
- Voelt de cliënt zich erg ziek?
- Zijn er wonden aan de benen, voeten of tenen. Is er sprake van een schimmelinfectie of kalknagel?
- Heeft de cliënt pijn of jeuk?
Advies
Verdenking wondroos
- Leg het been hoger.
- Koel het been. Koelen kan door coldpacks of door natte kompressen. De huidtemperatuur bij wondroos is duidelijk verhoogd in het aangedane deel.
- Teken het gebied af. Zo kun je in de gaten houden of er sprake is van voor- of achteruitgang.
- Maak gebruik van een dekenboog.
- Overleg met de arts over gebruik van antibiotica.
- Overleg met de arts over het doen van een CRP-bepaling
Oedeem
- Zwachtel het been na overleg met de arts. Let op: Zwachtel niet bij arteriële insufficiëntie of ernstig hartfalen.
- Maak gebruik van een dekenboog.
- Overleg met de arts over gebruik van diuretica.
- Stimuleer actieve en/of passieve mobilisatie na overleg over pijnstilling met de arts.
Achtergrondinformatie
Hieronder lees je meer informatie over mogelijke oorzaken van een dik en/of rood been.
Trombosebeen
Bij een trombosebeen sluit een bloedprop één of meer van de diepe venen in het been af. Oorzaken kunnen bijvoorbeeld zijn: een periode van stil zitten of liggen zoals bij ziekenhuisopname, gips of een aangeboren aanleg voor trombose. Klachten zijn vaak pijn, zwelling, verkleuring van het been en een warm been. De pijn kan stekend of krampend zijn. Soms is er sprake van erge pijn, soms valt het mee. Oedeem ontstaat door een afsluiting van een of meer bloedvaten. Het been kan warm en rood worden door een ontsteking. Als iemand orale anticoagulantia (acenocoumarol) gebruikt, is trombose niet waarschijnlijk als diegene goed is ingesteld.
Longembolie
Een van de complicaties van een trombosebeen is het losschieten van de bloedprop. De bloedprop loopt vast in een longarterie. Kortademigheid kan wijzen op een longembolie. Vaak ook met pijn vast aan de ademhaling. Risicofactoren voor een longembolie zijn een operatie, langdurige bedrust, eerdere trombose.
Tromboflebitis
Een afsluiting van een oppervlakkige vene leidt tot een oppervlakkige aderontsteking. Dit is eigenlijk een oppervlakkige trombose. Klachten zijn lokale roodheid en pijn. De ader onder de huid voelt niet zacht aan maar als een harde streng. Meestal is het been niet dik.
Wondroos (erysipelas)
Erysipelas is een infectie van de huid en onderhuid Dit komt door een bacterie, meestal een streptokok, die in de huid is gedrongen. Dit kan via een wondje zoals een schaafwond, eczeem, een puistje of schimmel tussen de tenen. Erysipelas komt het meest voor aan de benen. Er is een opgezette, iets verheven, meestal scherp begrensde roodheid te zien. De plek voelt warm en pijnlijk aan. Erysipelas gaat (soms) gepaard met koorts, koude rillingen, malaise, een enkele keer met hoofdpijn en braken. Om te observeren of de roodheid zich uitbreidt, kun je de ontstekingsafgrenzing op het been aftekenen.
Zweepslag
Een zweepslag is een scheurtje in een kuitspier dat acuut is ontstaan. Het zorgt meestal voor plotselinge, heftige pijn in de kuit. Naast lokale drukpijn, zijn er in eerste instantie geen symptomen. Later ontstaat een zwelling van het been, soms is een bloeduitstorting zichtbaar. Een zweepslag en een trombosebeen zijn soms moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Oedeem
Als beide benen dik zijn, is meestal sprake van stuwing. Vaak is dit onschuldig. Trombose in beide benen is zeldzaam. Dikke benen zonder roodheid, pijn of benauwdheid, komt vaak door orthostase of lang stilzitten. Oedeem kan ook veroorzaakt worden door hartfalen. Bij hartfalen klaagt de cliënt meestal ook over benauwdheid tijdens platliggen, benauwdheid of moeheid bij inspanning.