Inspectie medicatieveiligheid: toetsingskader verpleeghuiszorg

Toetsingskader verpleeghuiszorg

De Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) werkt vanaf januari 2021 met een toetsingskader medicatieveiligheid voor de verpleeghuiszorg en zorg thuis. Betrokkenheid van cliënten, deskundigheid van medewerker en verantwoordelijkheidsverdeling zijn de belangrijke thema’s. 

Download het toetsingskader Medicatieveiligheid in de maatschappelijke zorg (2023) op IGJ.nl.

Passend en adequaat medicatieveiligheidbeleid

Een zorgaanbieder die goede zorg biedt, heeft een passend en adequaat medicatieveiligheidbeleid. Dit beleid beschrijft de verantwoordelijkheid en de samenwerking tussen de cliënt en alle betrokken zorgverleners. Het is hierbij belangrijk dat activiteiten en verantwoordelijkheden op elkaar aansluiten. Dit staat beschreven de Veilige Principes, waar het toetsingskader veel naar verwijst.

Thema's met toetsingscriteria

Het toetsingskader gaat uit van een aantal specifieke thema’s, gebaseerd op de volgens de IGJ belangrijkste risico’s bij medicatieveiligheid. De thema’s met bijbehorende toetsingscriteria zijn:

• Betrokkenheid van de cliënt(vertegenwoordiger), met als criteria onder andere: krijgt de cliënt naar eigen kunnen een verantwoordelijkheid? Weet de cliënt welke afspraken zijn gemaakt over medicatiebeheer?
• Verantwoordelijkheidsverdeling, bijvoorbeeld: zijn zorgmedewerkers bekwaam en bevoegd? Werken zij binnen het medicatiebeleid van de organisatie, van regelgeving en veldnormen?
• Veilig voorschrijven, bijvoorbeeld: wordt er gewerkt met een elektronisch voorschrijfsysteem?
• Medicatiebeoordeling, worden deze gedaan en conform de geldende veldnormen en procedure van de zorgorganisatie? Is inzichtelijk hoe vaak een medicatiebeoordeling wordt gedaan?
• Randvoorwaarden voor veilig medicatiegebruik, bijvoorbeeld: zijn er voldoende voorwaarden in de organisatie om het medicatieproces op een verantwoorde wijze uit te voeren? (Hoe) wordt geleerd van (bijna)incidenten en (bijna)fouten? Zijn er voorwaarden voor een veilig gebruik van ICT-hulpmiddelen, en wordt verantwoord omgegaan met deze hulpmiddelen door zorgverleners?
• Medicatieoverdracht, bijvoorbeeld: zijn er duidelijke afspraken tussen apotheker, arts, zorgorganisatie en zorgverlener over overdracht van medicatiegegevens in de keten?

Eerdere rapporten

• Cijfers: Vervolgonderzoek medicatieveiligheid (pdf), Erasmus MC, NIVEL, Radboud UMC en PHARMO (2017)
• Na onderzoek in 2009 en 2010 concludeerde de inspectie: medicatieveiligheid voor kwetsbare groepen in de langdurige zorg en zorg thuis is onvoldoende (pdf). Verpleeghuizen en verzorgingshuizen moeten nog punten verbeteren. Gehandicaptenzorg en thuiszorg moeten snel veiliger (Dit rapport was aanleiding voor ActiZ, V&VN en anderen voor het opstellen van de ‘Veilige Principes in de medicatieketen’, 2011/2012).
• In het november 2011 verschenen rapport geeft de inspectie aan dat de medicatieveiligheid sterk verbeterd is
• Eind 2012 verscheen het rapport Acute ziekenhuisopnamen die mogelijk zijn gerelateerd aan geneesmiddelbijwerkingen (pdf), dat is opgesteld voor het ministerie van VWS.
• Rapport 'Leren van medicatiefouten'

Meer informatie

• Lees het interview 'Leren en verbeteren staat centraal voor de Inspectie'
• Blijf leren en verbeteren door in gesprek te gaan met je team