Hygiënisch omgaan met urine en ontlasting

1. Ken de risico’s

Bacteriën verspreiden zich vooral via ontlasting en urine. Als verpleegkundige kun je op verschillende manieren hiermee te maken krijgen. Wees extra alert als je in contact komt met bijvoorbeeld:

• urine
• ontlasting
• een po
• een toiletbril
• een postoel
• een urinaal
• een urinezak
• het lichtknopje en de deurklink in de wc

Bekijk ook de 5 momenten van handhygiëne om verspreiding van bacteriën te voorkomen.

2. Bescherm jezelf goed

Draag altijd onsteriele handschoenen wanneer je een bewoner naar de wc helpt. Desinfecteer je handen voordat je de handschoenen aantrekt en opnieuw nadat je de handschoenen hebt uitgetrokken. Gooi de handschoenen direct weg na gebruik.

Is er een kans op spatten van urine? Draag dan ook een plastic halterschort. Als de urine ook in je gezicht kan spatten, moet je ook een mondneusmasker dragen.

3. Doe de po en urinaal mét inhoud in de pospoeler

Als je een volle po of urinaal met de hand leegt in het toilet, loop je meer risico op besmetting door spatten. Maak de po en urinaal daarom schoon in de pospoeler. 

Kan het niet anders? Dan kun je de po of urinaal legen in het toilet. Draag dan wel handschoenen, een plastic halterschort en een mondneusmasker. Zorg ook dat er binnen je organisatie een procedure is voor het handmatig reinigen en desinfecteren van po's en urinalen.

Bekijk ook deze video over hoe je de pospoeler hygiënisch gebruikt:

4. Ga zorgvuldig om met de katheter

Gebruik katheters zo min mogelijk en zo kort mogelijk. Breng een katheter alleen in op indicatie. En controleer regelmatig of deze indicatie er nog is. 

Vervang een verblijfskatheter volgens voorschrift van de fabrikant. Spoel nooit de blaas van je cliënt, tenzij hier een medische indicatie voor is. Spoelen helpt namelijk niet om een urineweginfectie te voorkomen. 

Heeft een cliënt een urethrale katheter? Verzorg deze cliënt dan door dagelijks de uitwendige genitaliën te wassen met water en eventueel pH-neutrale zeep. Gebruik geen desinfectans, want ook dit voorkomt geen urineweginfectie.

5. Vervang de urinezak op de juiste manier

Bewoners die nog goed ter been zijn, kun je een beenzak geven om de urine in op te vangen. Andere bewoners die continentiehulpmiddelen nodig hebben, kun je een standaard urinezak geven.

Normaal gesproken vervang je de urinezak aan de katheter iedere week. Is de urinezak verstopt, vervuild of lek? Vervang hem dan eerder. Het aansluitpunt van de nieuwe zak mag daarbij niet in contact komen met de omgeving. Gebeurt dit toch? Dat is niet erg, maar desinfecteer dan wel het aansluitpunt met alcohol (70%). 

Desinfecteer je handen en trek je handschoenen aan voordat je de urinezak loskoppelt. Leeg de urinezak in de pospoeler en gooi hem daarna weg.

6. Draag bij aan een veilige werkomgeving

Je werkgever hoort volgens de Arbowet voor een veilige werkomgeving te zorgen. Daar hoort bijvoorbeeld ook een pospoeler of een vermaalsysteem bij. 

Zijn die er niet? Dan is het slim om binnen je eigen organisatie te onderzoeken hoe je collega’s omgaan met urine en ontlasting. Gebruik hiervoor de richtlijn 'Opvang en afvoer van urine en feces'. Zo zie je of er in jouw organisatie soms onveilige situaties zijn en kun je je werkgever hierop wijzen.