Voorlichting bij depressie
Psycho-educatie (voorlichting aan de cliënt en de mantelzorger over het omgaan met het ziektebeeld) is een onderdeel van de behandeling van depressie. De cliënt en zijn naasten behoren de voorlichting te krijgen voordat de behandeling met medicijnen, psychotherapie of een andere behandeling begint.
Psycho-educatie
De cliënt dient goed op de hoogte te zijn van:
- de verschijnselen die horen bij het ziektebeeld
- de complexiteit en het wisselende beloop van depressie
- de behandelmogelijkheden
- het belang van therapietrouw bij de behandeling
- de risico’s op terugval of herhaling van een depressieve episode
Kennis ontwikkelen
Psycho-educatie draagt bij aan zelfmanagement. Mensen ontwikkelen kennis die hen helpt bij het omgaan met hun klachten. Cliënten geven aan dat zij in eerste instantie niet echt op zoek gaan naar informatie. Pas na herkenning en acceptatie van de depressie, ontstaat die behoefte. Video's en boeken kunnen behulpzaam zijn, maar ook websites en brochures. Bekijk de materialen over depressie bij ouderen.
Gevoelens van onmacht
Het is van belang om de naasten van de cliënt goed te informeren over de verschijnselen van een depressie. Het gedrag van een depressieve cliënt kan erg belastend zijn voor de omgeving. Dit kan leiden tot gevoelens van onmacht en irritatie bij familieleden, wat de depressieve gevoelens van de cliënt vervolgens weer kan versterken. Het is daarom belangrijk dat naasten begrijpen dat het gedrag bij de depressie hoort.
Vormen van psycho-educatie
Psycho-educatie kan worden gegeven:
- in voorlichtende gesprekken
- als onderdeel van bibliotherapie/zelfmanagement
- als onderdeel van een cursus, individueel (zelfhulpcursus) of in groepsverband
Psycho-educatie voor ouderen is niet anders dan bij jongvolwassenen. De inhoud is wel toegespitst op de situatie en levensfase van ouderen. Specifieke aandachtspunten bij ouderen zijn de samenhang en verschillen met rouw en met dementie, en de angst hiervoor.
Een goede uitleg in de vorm van psycho-educatie zorgt ervoor dat cliënten actief kunnen meedenken en meebeslissen over de behandelmogelijkheden.
Ouderen verwachten medische oplossing
Om verschillende redenen is psycho-educatie van belang bij ouderen. In de eerste plaats zijn problemen van ouderen vaak complex. In de tweede plaats zijn ouderen minder dan jongeren vertrouwd met psychologische begrippen. Ook zijn ouderen meer geneigd het oplossen van psychische gezondheidsproblemen aan de dokters en medicijnen over te laten. Ouderen verwachten eerder ‘raad' van hulpverleners dan dat ze kijken naar wat ze zelf aan de klachten kunnen doen.
Bespreken behandelmogelijkheden
Bij het bespreken van de verschijnselen en behandelmogelijkheden is het belangrijk om de persoon en zijn leven centraal te stellen. Wat is belangrijk voor hem? Besteed aandacht aan het levensverhaal van de cliënt en zijn functioneren op de verschillende levensgebieden. In het thema persoonsgerichte zorg op dit kennisplein lees je meer over het afstemmen van de zorg op de wensen van de cliënt.
Bronnen
- Addendum Ouderen bij de MDR Depressie - GGZ (versie 1.0, Trimbos Instituut, pdf, 2008)
- Zorgstandaard Depressieve stoornissen (2018) op ggzstandaarden.nl