Informele zorg en mantelzorg; de definities

De bijdrage van familie en naasten aan zorg en zelfmanagement is een voorbeeld van informele hulp. Informele zorg is ‘alle hulp aan mensen met uiteenlopende gezondheidsproblemen die niet wordt gegeven in het kader van een beroep’. Het kan gaan om hulp die mensen aan elkaar geven vanwege de onderlinge band die zij hebben (mantelzorg) maar ook om vrijwilligerswerk in zorg en ondersteuning. Informele zorgverleners bieden bijvoorbeeld emotionele steun, begeleiding bij het regelen van afspraken of aanvragen van zorg of ondersteuning, administratieve hulp, vervoer, hulp bij het huishouden of bij de persoonlijke verzorging.

Bij mantelzorg gaat het om ‘ondersteuning en zorg die mensen vrijwillig en onbetaald verlenen aan mensen met fysieke, verstandelijke of (sociaal)psychiatrische beperkingen in hun familie, huishouden of bredere sociale netwerk. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de echtparen of koppels bij mensen met dementie. Een naaste helpen is vaak een vanzelfsprekendheid en komt dan ook veel voor. Mensen zien zichzelf dan ook vaak niet als ‘mantelzorger’.

Bij familieparticipatie gaat het om alle zorgsituaties in de thuissituatie, tijdens het spreekuur van de huisartsen of fysiotherapeut of bij een bezoek aan de polikliniek, in het ziekenhuis of in het verpleeghuis. Zorgverleners moeten in zorgsituaties blijven onderzoeken of de familie ondersteuning nodig heeft. Dit doe je door goed naar de familie te luisteren en waar nodig te ondersteunen op informatief, praktisch of emotioneel gebied.