Kennisbundel Verward in de wijk

Vooraf

Begin 2018 hebben de hogeschool Rotterdam, Vilans, Movisie, Laurens en SBW het plan opgevat om samen te werken in het verbeteren van kennis en vaardigheden van zorgprofessionals die betrokken zijn bij de zorg en ondersteuning van mensen met verward gedrag. Dit heeft geresulteerd in het project Verward in de Wijk waarbij een kennisbundel en een vandaaruit afgeleid lesprogramma worden ontwikkeld. Het project Verward in de Wijk wordt financieel ondersteund vanuit ZonMw.

Schakelteam

De afgelopen twee jaar is er zowel landelijk als lokaal veel aandacht voor mensen met verward gedrag geweest. Om de zorg voor verwarde mensen beter te organiseren, is per 1 oktober 2016 het Schakelteam personen met verward gedrag ingesteld (ministeries VWS, V&J en VNG). Naast landelijke en lokale initiatieven om de organisatie van zorg en ondersteuning aan mensen met verward gedrag te verbeteren is tevens een impuls nodig om deze zorg ook inhoudelijk te versterken. Naast een goede organisatie van zorg, ook de juiste dingen doen. Dat vraagt van professionals in zorg en welzijn de juiste competenties voor een steeds meer veranderende doelgroep. Veel van hen geven dan ook aan zich onvoldoende competent te voelen voor de zorg- of hulpverlening aan verwarde mensen. Uit gesprekken met casemanagers, thuisbegeleiders, verpleegkundigen en verzorgenden (Laurens, 2017) blijkt dat er behoefte is aan extra kennis rondom psychiatrische en psychogeriatrische ziektebeelden die verward gedrag kunnen veroorzaken, het omgaan met problematisch gedrag en kennis rondom de organisatie van de zorg voor mensen met verward gedrag. 

Kennisbundel Verward in de wijk

Om toekomstige en zittende zorgprofessionals beter uit te rusten, ontwikkelden de hbo-V van de Hogeschool Rotterdam in samenwerking met zorgaanbieder Laurens Thuiszorg en kennispartners Vilans, Movisie en SBW een kennisbundel en een van daaruit afgeleid lesprogramma, waarbij de competenties van zorg- en onderwijsprofessionals worden versterkt. Partijen menen dat door gezamenlijk op te trekken in de ontwikkeling van dit programma, belangrijke expertise uit praktijk en onderwijs kan worden gedeeld. Opbrengsten van de samenwerking dienen een brede doelgroep: competenties van docenten, studenten, en professionals in zorg en welzijn worden versterkt, zodat een impuls wordt gegeven aan een kwaliteitsverbetering in de zorg en ondersteuning aan mensen met verward gedrag.

Project Verward in de wijk

Het project 'Verward in de Wijk' kent meerdere doelstellingen. Allereerst werd ingezet op het vormen van een lerend netwerk van partijen, die gezamenlijk ketenzorg leveren aan mensen met verward gedrag. Binnen dit netwerk werden kennis/ervaringen gedeeld en vond een oriëntatie plaats op reeds beschikbare producten rondom de zorg en hulpverlening aan mensen met verward gedrag. De opbrengsten uit het netwerk zijn samengebracht en vertaald naar deze kennisbundel.

Opbouw kennisbundel

De kennisbundel is opgebouwd uit meerdere hoofdstukken, waarin de elementen kennis, organisatie en gedrag terugkomen. Rondom het onderdeel kennis wordt ingezet op het herkennen en begrijpen van ziektebeelden die kwetsbaarheid en verward gedrag bij mensen kunnen veroorzaken. Deze kennis wordt verrijkt door het delen van meerdere ervaringsverhalen. Door een combinatie te maken van kennis en ervaringen wordt de professional beter ondersteund en zal de transfer naar de praktijk makkelijker gemaakt worden.

Vervolgens wordt ingegaan op de organisatie van zorg voor mensen die verward of onbegrepen gedrag vertonen. Het betreft informatie over landelijke wet en regelgeving, waarbinnen op regionaal niveau of per gemeente invulling weer wordt gegeven. Het ondersteunt professionals in hun zoektocht naar de organisatie van zorg in eigen wijk of buurt en biedt handvatten om samen te werken met zowel formele als informele zorgverleners. Tot slot wordt aandacht besteed aan gedrag: het gedrag van verwarde mensen maar vooral ook het gedrag van de zorgprofessional zelf als reactie op dit verwarrende gedrag. Elk hoofdstuk bevat leestekst, verwijzingen naar filmpjes, artikelen en boeken en opdrachten. Deze materialen kunnen worden ingezet in het onderwijs aan studenten en professionals die in het werk te maken krijgen met mensen met verward gedrag. De kennisbundel is natuurlijk ook goed te raadplegen door professionals zelf!

Samenwerking

Tot slot moet nog vermeld worden dat de projectgroep van Verward in de Wijk gedurende het project actief de samenwerking heeft gezocht met verschillende partijen. Een belangrijke samenwerking is ontstaan met het project CONNECT (o.a. Hogeschool Rotterdam Social Work opleidingen) waarbij (op een andere wijze) ook wordt gewerkt aan het ontwikkelen van onderwijsmateriaal voor professionals in zorg en dienstverlening.
In deze kennisbundel zullen ook opbrengsten vanuit het project CONNECT worden gedeeld.

Scholing

Tijdens de projectperiode hebben er een drietal scholingsbijeenkomsten plaatsgevonden voor (wijk)verpleegkundigen en verzorgenden van zorgorganisatie Laurens. Tijdens deze bijeenkomsten wordt met behulp van producten uit de kennisbundel een afwisselend programma samengesteld. Deelnemers zijn enthousiast en geven aan een grote behoefte te hebben aan kennisontwikkeling betreft de omgang met mensen met verward gedrag.

Bijeenkomst 1: Organisatie van zorg

Tijdens deze bijeenkomst staat de organisatie van zorg voor verwarde mensen en mensen met een psychische kwetsbaarheid centraal. Bij de start van de bijeenkomst wordt allereerst met de groep het begrip 'verwardheid' geduid. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de mentimeter.

• De uitkomsten van de mentimeter-vragen vind je onderaan de pagina bij downloads.

Vervolgens wordt (met behulp van onderdelen van de kennisbundel) de organisatie van zorg voor kwetsbare mensen in beeld gebracht. Er wordt een vertaling gemaakt naar eigen wijk en buurt.
Ten slotte wordt met behulp van ervaringsdeskundige Tim het cliëntperspectief toegelicht. Hoe is het om "verward" te zijn? Hoe werd de zorg en ondersteuning ervaren? Wat steunde, wat niet?

Bijeenkomst 2: De ouder wordende (en verwarde) mens

Tijdens de tweede bijeenkomst hebben wij stil gestaan bij de ouder wordende mens en verwardheid. Specifiek is gekeken naar dementie en het optreden van een delier.
Voor deze les hebben wij ondersteuning gehad van Ton Bakker, psycho-geriater.
Vanuit zijn Stichting Wetenschap en Balans biedt Ton een platform aan voor professionals die zich bezig houden met onderzoek en onderwijs op het gebied van kwetsbare ouderen.

Tijdens de bijeenkomst wordt o.a. kennisgemaakt met het DSA (dynamische systeem analyse) model. Je kan meer lezen over dit model in hoofdstuk 2 bij sociale netwerken. 

• Download de presentatie van bijeenkomst 2 onder downloads.

Bijeenkomst 3: Psychische kwetsbaarheden

Tijdens de derde bijeenkomst wordt aandacht besteed aan psychische kwetsbaarheden en werden enkele psychiatrische ziektebeelden besproken. Centraal staan schizofrenie en persoonlijkheidsstoornissen, waarbij extra aandacht was voor borderline en angststoornissen.

Ervaringsdeskundige Tim is ook van de partij en deelt zijn ervaringen rondom het doormaken van een psychose.

De drie bijeenkomsten werden nu in een opvolgende periode aan professionals aangeboden. Zij zijn echter ook prima los van elkaar te volgen. De inhoud kan zowel voor "zittende" professionals ingezet worden als voor studenten (verpleegkunde, social work).

• Download de presentatie van bijeenkomst 3 onder downloads.