Droge mond

Wat zijn de oorzaken van een droge mond?

Een tekort aan speeksel is de oorzaak van een droge mond. De speekselklieren geven bijvoorbeeld onvoldoende speeksel af. Ook kan het speeksel door verdamping uitdrogen bij ademhaling door de mond.

Onvoldoende afgifte van speeksel kan ontstaan door:

1. Het gebruik van medicijnen

Veel medicijnen hebben als bijwerking dat de speekselklieren worden geremd in de afgifte van speeksel. Dit zijn vooral medicijnen die gebruikt worden bij de behandeling tegen hoge bloeddruk (antihypertensiva), hartritmestoornissen, medicijnen zoals antidepressiva, slaap- en plasmiddelen. De medicijnen tasten de speekselklieren zelf meestal niet aan, maar remmen de speekselafgifte.

2. Ziekten

Een droge mond kan optreden bij uitdroging door koorts of diarree. Ook iemand die lijdt aan een nog niet goed ingestelde suikerziekte kan klagen over dorst en monddroogheid. In deze gevallen is de klacht tijdelijk. Zodra de ziekte is genezen of de suikerziekte is geregeld, verdwijnt de droge mond. Blijvende monddroogheid komt voor bij mensen die lijden aan bijvoorbeeld aids of het syndroom van Sjögren (chronische ontsteking van de traan- en speekselklieren). Bij hen kunnen de klachten over monddroogheid wisselen, maar geheel verdwijnen doen ze nooit. Bij het syndroom van Sjögren neemt de monddroogheid met de jaren zelfs toe.

3. Bestraling

Wanneer een kwaadaardig gezwel in het hoofd of de hals radioactief wordt bestraald, kunnen de speekselklieren door de straling onherstelbaar worden beschadigd. Dit resulteert veelal in blijvende, ernstige monddroogheid.

Als het mogelijk is, dan wordt de oorzaak van een droge mond behandeld. Zoals:

• Behandelen van de onderliggende ziekte
• Wijzigen of staken van medicatie

In veel gevallen is dit echter niet mogelijk, en moeten de klachten symptomatisch bestreden worden.

Mondverzorging bij droge mond

• Spoel bij langdurige verminderde speekselproductie met een fluoridemondspoeling (0,1% 1x per week of 0,025% dagelijks of volgens advies tandarts of mondhygiënist) ter voorkoming van gaatjes.
• Gebruik bij voorkeur een milde tandpasta zonder natriumlaurylsulfaat, een schuimmiddel dat slijmvliesgevoeligheid kan veroorzaken (zoals: Biotene®, Zendium® of Elmex®).
• Vermijd mondspoelingen met alcohol of glycerine; deze bevorderen uitdroging van de slijmvliezen.
• Houd de lippen vet met vaseline (niet bij zuurstoftherapie). 
• Gebruik van speekselvervangers.

Gebruik geen lemon swabs

Het gebruik van lemon swabs wordt afgeraden. Citroenzuur kan het tandglazuur ontkalken en glycerine kan leiden tot uitdroging van het mondslijmvlies. Bovendien kunnen de zure swabs pijnklachten van de mondslijmvliezen verergeren.

Voorbeelden van speekselvervangers

• Water (drink regelmatig kleine slokjes)
• Mond bevochtigen met vochtige Dentaswabs
• Mondspoeling of mondspray met een zoutoplossing
• Zuigen op ijssnippers of ijsblokjes
• Kunstspeeksel: zoals Saliva Orthana® is een kortwerkend kunstspeeksel (circa 18 minuten)
• Mondbevochtingsproducten:
  • Biotene® Oral Balance gel en spray: heeft ook een antimicrobiële werking. De gel wordt aangebracht op de slijmvliezen. De werkingsduur is circa 8 uur. Het mag naar behoefte worden aangebracht. Na toepassen niet direct drinken of de mond bevochtigen.
  • BioXtra®