Risicofactoren voor huidletsel

• Stimuleer de cliënt te bewegen en leg uit waarom dit belangrijk is.  
• Maak een mobiliteitschema in overleg met de cliënt.  
• Zorg voor passend schoeisel. Let extra op bij mensen met diabetes en of gevoelsstoornissen 
• Overleg met de arts over het eventueel inschakelen van fysio- en/of ergotherapie.  

• Gebruik een drukverlagend matras. Bekijk op deze pagina de informatie over antidecubitusmatrassen. 
• Gebruik een drukverlagend zitkussen in (rol)stoelen. Bekijk op deze pagina de informatie over antidecubituskussens.  
• Schakel een ergotherapeut of fysiotherapeut in voor advies. 
• Zorg voor zo weinig mogelijk lagen als linnengoed, positioneringsmateriaal, celstofmatjes, incontinentiemateriaal, kleding en beddengoed. Denk na over een (Australisch) medische schapenvacht, maar gebruik geen synthetische schapenvachten.  
• Bekijk of een meerlaags schuimverband op botuitsteeksels zoals de zitknobbels nodig is. 
• Leg de hielen vrij met een (antidecubitus-hiel)kussen of gebruik een hielbeschermer. De knie moet licht gebogen zijn. 
• Zorg dat er geen druk van (katheter)slangen op de huid ontstaat. Gebruik eventueel schuimverband of hydrocolloïd verband om dit te voorkomen. 

Beoordeel bij iedere cliënt de voedingstoestand en het gewicht wanneer:

• de cliënt in zorg komt;
• bij verandering in de medische toestand;
• wanneer er geen vooruitgang in de wondgenezing is.

Gebruik bij beoordeling van de voedingstoestand een valide en praktisch instrument, zoals beschreven in de richtlijn Ondervoeding. 

• Stimuleer een goede voeding dat voldoende energie en eiwit bevat:
  • driemaal daags een volwaardige maaltijd.
  • 1,5 liter tot 2 liter vocht per 24 uur.
  • Gebruik niet alleen koffie, thee, water en bouillon, maar ook melkproducten en vruchtensappen. Deze bevatten meer voedingsstoffen.
• Controleer regelmatig de huid en de urineproductie.  
• Overleg met de arts over de hulp van een diëtist. Ga naar het thema Eten en drinken voor meer informatie.

• Verzorg de huid dagelijks door te wassen en goed (deppend) te drogen. Controleer de huidplooien extra.
• Inspecteer de huid dagelijks, bij verbandverschoningen en bij het draaien of verplaatsen. Wees extra alert bij mensen met een donkere huidskleur. 
• Gebruik maximaal één keer per dag zeep of maak gebruik van zeepvrije producten. Spoel zeepresten goed af.
• Niet te heet en niet te lang douchen of baden.  
• Plak geen pleisters op de huid.  
• Gebruik dagelijks schoon ondergoed.  
• Bij een normale huidconditie: Bedek intacte huid met transparante wondfolie. 
• Bij droge huid:
  • Maak gebruik van een ongeparfumeerde huidcrème of indifferente zalf. Kloppend aanbrengen, niet masseren.
  • De huidcrème of zalf moet snel in de huid trekken.
• Bij vochtige huid:
  • Maak gebruik van producten met een indrogend effect zoals zinkoxide.
  • Vervang bij incontinentie, het incontinentiemateriaal regelmatig en bescherm de huid zo nodig met barrièremiddel.
• Voorkom stoten, krabben, vallen, wrijven en schuiven; zorg voor een veilige omgeving bij een kwetsbare huid. 
• Bij ondertemperatuur (< 35.5 ºC):
  • Voorzichtig opwarmen, warme dranken drinken en indien mogelijk regelmatig houding veranderen, katoenen sokken aan in bed.  
• Bij verhoogde temperatuur (> 38ºC): 
  • Bij transpireren: was regelmatig, zorg voor droge onderlaag.
  • Zorg voor extra vocht.
  • Adviseer een zachte wasbare, absorberende onderlegger.  
• Voorkom overmatig transpireren door:
  • Te zorgen voor een koele omgeving.
  • Het laten dragen van katoenen of ademende kleding en niet te warme kleding.
  • Het drooghouden van de huidplooien door het gebruik van katoenen (niet synthetisch) beddengoed.  
• Voorkom huid-op-huid-contact door:  
  • Ondersteunende kleding, zoals een katoenen bh.
  • Goed sluitend, niet knellend ondergoed; bijvoorbeeld met pijpjes; geen string.
  • Suspensoir voor mannen (dit is een drager voor de balzak).
  • Katoenen pyjamabroek in plaats van een nachtjapon.
  • Breng één van deze materialen aan: Engels pluksel (ruwe zijde op de huid), scheurlinnen of non-woven gaas. Vervang dit als ze vochtig worden, in ieder geval minimaal 2x daags. 
• Gebruik geen:
  • Poeders in verband met klontering.
  • Pasta, omdat dit moeilijk te verwijderen is en de huid slecht te observeren is.
  • Zinkzalf, omdat dit de huid afsluit.
  • Föhn vanwege de kans op verbranding en uitdroging. 
• Overleg met de arts over de inzet van een ergotherapeut wanneer: 
  • De zorgvrager ADL-beperkt is of hulp nodig heeft.
  • De zorgvrager contracturen heeft en daardoor ADL-problemen heeft of als er daardoor meer huidplooien ontstaan.

• Laat cliënten regelmatig plassen en geef plastraining.  
• Gebruik ademend incontinentiemateriaal met een groot absorberend vermogen.  
• Regelmatig verschonen en meerdere keren per dag wassen en drogen.  
• Dagelijks de risicoplaatsen observeren op incontinentieletsel.

• Probeer te reactiveren.  
• Zorg voor voldoende opname van vocht en voeding.  
• Bied goede incontinentieverzorging. 
• Controleer op afkoelen (met name ’s nachts). 
• Besteed extra aandacht aan alle andere risicofactoren. 
• Regelmatig houdingsverandering: minimaal eenmaal per 3 uur.  
• Controleer dagelijks de huidconditie. 
• Bij gevoelsstoornis: de cliënt uitleggen doordat hij geen waarschuwing (pijn, jeuk et cetera) krijgt er een hoger risico op huidletsel is en dat hij hier extra op moet letten. 
• Pas eventueel hulpmiddelen als een bed, stoel en aangepast schoeisel aan.