Deel deze pagina via:
Wat kunnen we leren van de ouderenzorg in Scandinavië?
Gepubliceerd op: 10-06-2024
De manier waarop we ouderen verzorgen en ondersteunen hangt nauw samen met de waarden van onze samenleving, onze welvaart en waar we wonen. Dat het misschien anders kan, blijkt als je een kijkje neemt bij de noordelijke landen in Europa.
Scandinavië én Finland lijken veel op Nederland. Ook daar is er een hoog welvaartsniveau en zijn de mensen over het algemeen gelukkig en goed opgeleid. Deze landen hebben een vergelijkbare vergrijzing als Nederland en besteden een groot deel van hun budget aan ouderenzorg. Net als bij ons zijn er capaciteitstekorten in de zorg.
Organisatie van zorg
In Scandinavische landen regelen gemeenten de ouderenzorg, zowel wat betreft beleid als uitvoering. Acute en ziekenhuiszorg vallen onder regionale instanties. Ouderenzorg is een overheidsverantwoordelijkheid, maar het laat wel ruimte voor persoonlijke keuzes en lokale initiatieven zoals Odense-huizen voor mensen met dementie. In Denemarken zijn traditionele verpleeghuizen vervangen door het concept van thuis wonen met zorg. Ook Zweden stimuleert sinds de jaren tachtig dat ouderen thuis blijven wonen, met een verschuiving van gezondheidszorg naar sociale zorg door gemeenten vanaf de jaren negentig. Ook in Nederland ligt de focus steeds meer op thuiszorg voor ouderen.
Verschillen
Maar er zijn ook verschillen. In Nederland is zorg ook een overheidsverantwoordelijkheid, maar die ligt veel minder op lokaal niveau. De politiek stelt het kader en de wetgeving vast waarbinnen de zorg moet worden verleend en gefinancierd. De uitvoering van de zorg ligt bij diverse zorgorganisaties, maar wordt gereguleerd en grotendeels gefinancierd door landelijke overheidsregelingen zoals de Wet langdurige zorg (Wlz), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Zorgverzekeringswet (Zvw).
Een ander verschil is dat ongeveer 95% van de zorgmedewerkers in Nederland parttime werkt, terwijl dat in Noorwegen, Denemarken en Zweden rond de 60% ligt. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de werkcultuur en de sociale voorzieningen voor ouders. Andere verschillen zijn de bevolkingsdichtheid en het klimaat. Deze factoren beïnvloeden hoe mensen leven en denken over zelfredzaamheid en eigen regie.
Verbeter je eigen vaardigheden
'Reablement' is een populaire aanpak in Denemarken. Het is een manier om ouderen te helpen zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen en leven. En om samen met de oudere te werken aan herstel van het leven en de zelfredzaamheid. Bij reablement krijgen ouderen tijdelijk extra hulp en ondersteuning thuis na bijvoorbeeld een ziekenhuisopname. Deze hulp richt zich niet alleen op de dagelijkse dingen zoals wassen en aankleden, maar vooral op het verbeteren van hun eigen vaardigheden. Pas daarna krijgen ze zo nodig thuiszorg. In de praktijk betekent het dat ouderen eerder een kookcursus krijgen dan een maaltijdservice.
Conclusie
Het is interessant om de noordelijke landen in Europa met Nederland te vergelijken, omdat ze op veel manieren op ons lijken. Maar er zijn ook grote verschillen tussen deze landen die we hier niet hebben besproken. Ook zijn de gegevens die we gebruiken niet altijd direct met elkaar te vergelijken. Toch kunnen we veel van de aanpak in andere landen leren. En het geeft stof tot nadenken. Pas jij reablement in de praktijk al toe? En zo niet, hoe zou je dat kunnen of willen doen?