Fingerfood geeft mensen eigen regie terug bij het eten

Ellen van Gelder, gastvrouw bij zorgorganisatie Coloriet, ondersteunt 16 zorgteams bij het inzetten van fingerfood. Ellen nam zelf het initiatief om binnen Coloriet met fingerfood aan de slag te gaan. Ze kwam in aanraking met fingerfood door een bewoner op haar zorgafdeling: ‘Deze vrouw niet meer wat ze met haar bestek moest doen. Ik dacht: daar moet ik iets mee! Ik las over fingerfood op internet en ben het gaan uitproberen. Het werkte. Ook bij een dame die last had van haar schouder en een bewoner met extreem afweergedrag, die het eten vaak uit mijn handen sloeg, werkte dit goed. Hierna is fingerfood zich als een olievlek gaan verspreiden binnen de organisatie.’

Wanneer is fingerfood geschikt?

In principe is fingerfood geschikt voor iedereen die graag met de handen eet. Maar volgens Ellen is fingerfood vooral prettig voor mensen die:

• Niet meer weten hoe om te gaan met bestek of dit niet meer kunnen.
• Slechtziend of blind zijn.
• Te onrustig zijn om aan tafel te (blijven) zitten. Zij krijgen fingerfood in de hand mee.
• Veel op bed verblijven. Fingerfood eet dan een stuk makkelijker dan met mes en vork.
• Afweergedrag vertonen.
• Vanuit hun cultuur gewend zijn om met de handen te eten.
• (Ver)gevorderde dementie hebben.

Hoe maak ik fingerfood?

Ellen: ‘Mensen die fingerfood eten, krijgen hetzelfde als de mensen die geen fingerfood eten, alleen in een andere vorm. Je hoeft ook niet alles te bewerken. Sperzieboontjes kunnen mensen ook prima met de handen eten. Of worteltjes en krieltjes. Veel eten kun je gewoon in stukjes aanbieden.’ Bij Coloriet wordt van stamppot ook fingerfood gemaakt. En van macaroni en bami en nasi. Ellen: ‘Aan de macaroni (met groenten en eventueel stukjes vlees) voeg ik wat bloem, ei en kaas toe om het goed aan elkaar te laten plakken. Daarna bak ik het als burgertjes op in de koekenpan. Stamppot verwerkt Ellen tot balletjes of bakt deze met wat ei en paneermeel krokant tot miniburgers in de koekenpan. Van sommige gerechten kun je heel goed fingerfood maken in een wafelijzer.

Eten met de handen: is dat niet onsmakelijk?

Hoewel eten met de handen voor veel mensen erg prettig is, merkt Ellen dat niet alle bewoners hiervoor open staan. ‘Mensen die er tegenover zitten kunnen het minder prettig vinden. Medebewoners kunnen soms nare reacties geven. Daarom kijk ik van tevoren naar de tafelindeling. Ik zet iemand die met de handen eet niet tegenover een persoon die dat vervelend vindt.’ Ook deelt Ellen vaak fingerfood uit aan andere mensen op de zorgafdeling, die het eigenlijk niet nodig hebben. ‘Als je even allemaal met je handen eet, is het al minder gek. Mensen wennen er ook aan. Ik laat juist vaak de mensen proberen waarvan ik denk dat ze het gek zouden vinden. Dat helpt.’ 

Ellens tips over fingerfood

• Denk als tussendoortje eens aan de borrelhapjes die je thuis ook serveert.
• Begin eens met een aardappeltje of stukje vlees en groente. Slaat het aan? Probeer dan ook eens andere soorten fingerfood.
• Om fingerfood minder afwijkend te maken kan je andere mensen aan tafel ook laten proeven. 
• Veel toetjes die je normaal met een lepel eet kan je drinkbaar maken door in een beker aan te bieden, aangelengd met wat melk. Let op: Roer goed!
• Inspiratie voor lekkere recepten vind je op de dementie.nl, Voeding in de zorg en op websites van diverse supermarkten. Ook op diverse receptensites en websites als Pinterest vind je veel leuke en lekkere ideeën.
• Niet iedereen vindt fingerfood fijn. Sommige mensen willen niet met hun handen eten. Houd daar rekening mee.

Heb je vragen over fingerfood of wil je ook graag aan de slag met fingerfood binnen je organisatie maar weet je niet hoe? Ellen is bereikbaar voor vragen via: e.vangelder@coloriet.nl of/en fingerfood@coloriet.nl. 

Ellen deelt graag haar favoriete fingerfood recept met ons:

Preipannenkoeken met zalm

Ellen: ‘Deze hartige pannenkoek is makkelijk te maken en weer eens wat anders. Geschikt als lunch- of warme maaltijd en in stukjes als fingerfood’.

Benodigdheden (circa 20 stuks):

• 400 gram voorgesneden dunne prei
• 400 gram gerookte zalm
• ¾ bak (Griekse) yoghurt
• 4 eieren
• 150 gram zelfrijzende bloem
• 1 teentje knoflook
• verse dille
• half theelepeltje peper
• half theelepeltje zout
• scheutje limoen- of citroensap
• olijfolie

Bereiding:

• Snijd de gerookte zalm in kleine stukjes.
• Roerbak de prei kort.
• Doe alle ingrediënten in een beslagkom, roer goed.
• Verhit wat olie in de pan.
• Schep een eetlepel van het deeg in de pan, druk zachtjes aan met een spatel en laat aan beide zijden bruinbakken.
• Serveer als kleine pannenkoekjes.

Variaties:

• Vervang de prei door geraspte wortel of courgettes.
• Vervang de zalm door uitgebakken spekjes.

Eet smakelijk!