Persoonlijke beschermingsmiddelen

Hoe verspreid je micro-organismen in de zorg?

Kom je tijdens je werk in contact met het lichaamsvocht, de slijmvliezen of de niet-intacte huid van een cliënt? Dan draag je micro-organismen van die cliënt met je mee. Deze kunnen op je huid, handen, (werk)kleding en de slijmvliezen van je neus, mond of ogen zitten. Daarnaast kun je sommige micro-organismen ook door de lucht verspreiden.

Waar moet je op letten bij persoonlijke beschermingsmiddelen?

• Gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen eenmalig en alleen als ze direct uit de verpakking komen.
• Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn cliëntgebonden. Gebruik ze dus steeds bij maar één cliënt of bewoner.
• De instelling of organisatie moet zorgen voor genoeg persoonlijke beschermingsmiddelen voor de medewerkers.
• Draag persoonlijke beschermingsmiddelen op het juiste moment en alleen in de ruimte waar je ze nodig hebt.
• Gebruik je meerdere beschermingsmiddelen? Zorg dan dat ze goed op elkaar aansluiten en doe ze in de juiste volgorde aan en uit.
• Werk waar mogelijk van schoon naar vies. Als je werkt van vies naar schoon, vervang je altijd je handschoenen.
• Raak de voorkant en buitenkant zo min mogelijk aan als je ze uittrekt. Maak daarna je handen goed schoon. Verwijder bij meerdere beschermingsmiddelen altijd eerst de handschoenen. Gooi ze na gebruik direct weg.
• Gebruik de juiste beschermingsmiddelen.

Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn altijd alleen een aanvulling op andere maatregelen voor infectiepreventie. Je moet dus nog steeds goed letten op je handhygiëne en persoonlijke hygiëne.

Handschoenen  

Handschoenen draag je om jezelf en je cliënt te beschermen. Meestal is het genoeg om niet-steriele handschoenen te dragen. Maar er zijn ook handelingen die je steriel moet uitvoeren, dus met steriele handschoenen. Kijk in het protocol of steriele handschoenen nodig zijn. Dit is bijvoorbeeld zo bij een blaaskatheterisatie. 

Regels voor gebruik handschoenen  

Handschoenen zijn naast handhygiëne een goede manier om besmetting te voorkomen. Maar daarvoor moet je er wel goed mee omgaan. Volg de volgende regels voor juist gebruik:  

• Draag handschoenen wanneer:
  • er kans is dat je handen direct of indirect in contact komen met lichaamsvocht, slijmvliezen, niet-intacte huid of niet gereinigde instrumenten die daarmee in aanraking zijn geweest;
  • er kans is op overdracht van bepaalde micro-organismen via je handen;
  • je zelf wondjes (niet-intacte huid) hebt op je handen.
• Maak je handen voor en na gebruik altijd goed schoon met water en zeep of handalcohol. Maar doe dit nooit met je handschoenen aan.
• Zorg dat je handen goed droog zijn als je handschoenen aantrekt. Dat voorkomt huidirritatie en het is makkelijker om ze aan te doen.
• Raak met de handschoenen niet je gezicht of je kleding aan. Ook geen andere persoonlijke beschermingsmiddelen of materialen, zoals telefoons en tablets, deurknoppen, bedgordijnen, apparatuur, toetsenborden en pen en papier.
• Trek je handschoenen direct uit na de handeling waarvoor je ze hebt aangedaan.

Instructievideo: handschoenen uittrekken

In deze video zie je hoe je handschoenen op de juiste manier uittrekt:

Wanneer gebruik je beschermende kleding? 

Via je kleding kun je de hele dag micro-organismen met je meedragen. Is er een kans dat je kleding in contact komt met bloed, andere lichaamsvloeistoffen, de slijmvliezen of niet-intacte huid van een cliënt? Dan moet je niet alleen handschoenen, maar ook beschermende kleding dragen. Dit geldt ook als je helpt bij douchen of baden, want je kleding kan dan nat worden. 

In de meeste gevallen biedt een halterschort genoeg bescherming. Maar als je verwacht dat ook je armen besmet raken, dan moet je een schort met lange mouwen aandoen. Ook in isolatiesituaties kan het nodig zijn om een schort met lange mouwen te dragen.

Instructievideo: beschermende kleding aan- en uittrekken

Hoe trek je persoonlijke beschermingsmiddelen op de juiste manier aan en uit? Bekijk deze video voor het goede voorbeeld:

Wanneer gebruik je een mondneusmasker?  

Er zijn 2 soorten maskers: chirurgische mondneusmaskers en ademhalingsbeschermingsmaskers. 

Een chirurgisch mondneusmasker gebruik je als je mond en neus in contact kunnen komen met lichaamsvocht. Bijvoorbeeld bij spataccidenten. Of als je mond en neus in contact komen met micro-organismen die gemakkelijk in de neus of keel blijven zitten, zoals MRSA. Dit kan gebeuren via je handen of handschoenen.

Een ademhalingsbeschermingsmasker beschermt je tegen micro-organismen die zich door de lucht verspreiden via druppels of aerosolen, zoals bij influenza (griep). 

Wanneer gebruik je een beschermende bril, hoofdbedekking of overschoenen?  

Bij kans op spatten gebruik je een beschermende bril. Dit is bijvoorbeeld nodig bij een bronchiaal toilet, bij handmatig medische hulpmiddelen voorreinigen en als je een wond spoelt. Een gewone bril geeft niet genoeg bescherming. Draag een beschermende bril of spatbril altijd samen met een chirurgisch mondneusmasker. De spetters gaan namelijk niet alleen richting de ogen, maar ook richting de mond.  

Je hoeft geen beschermende hoofdbedekking en overschoenen te gebruiken in verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen. Wil je toch overschoenen gebruiken, bijvoorbeeld om je eigen schoenen te beschermen als je een cliënt helpt met douchen? Zorg dan dat de schoenhoezen goed aansluiten. En direct na de handeling moet je ze weer uittrekken en weggooien.