Wzd in de wijk: inzichten en ervaringen uit de praktijk

In het toepassen van de Wzd (zie kader) in de wijk en het voorkomen van onvrijwillige zorg lopen organisaties en zorgverleners tegen dilemma’s aan. Lisette deelde tijdens het webinar ‘Wzd in de wijk’ (september 2023) hun aanpak en de belangrijkste inzichten.

Bespreken wat achter de voordeur gebeurt

De vraag was eerst wie er achter de voordeur komt. Dat waren professionals zoals wijkverpleegkundigen, casemanagers dementie, huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde. Deze mensen zijn uitgenodigd om met elkaar in gesprek te gaan.

Lisette: ‘Een heel divers gezelschap wilde een rol spelen in de praktijktuin. Heel mooi! Vervolgens hebben we gekeken hoe dit aan te pakken. Samen casussen uit de praktijk bespreken, werkt toch het beste om bespreekbaar te maken wat nu eigenlijk achter de voordeur gebeurt.’ Ook Dementie Netwerk Nederland sloot aan.

Bewust zijn wat vrijheid inhoudt

Tijdens de gesprekken ging het over hoe iedereen naar vrijheid kijkt. ‘Sommige deelnemers gaven aan dat zij niets aan vrijheidsbeperking doen. Totdat je gaat kijken wat vrijheid betekent vanuit de Wzd. Dat laat zien dat bewustzijn creëren over vrijheidsbeperking heel belangrijk is.’

Kijken hoe het anders kan

Het uitgangspunt is om te kijken hoe mensen met dementie zoveel mogelijk in vrijheid kunnen leven. En hoe je daarmee dwang uit de zorg en ondersteuning kunt halen. ‘Het gesprek ging daarmee over waarom we doen wat we doen en deden. Dan kom je ook bij de huisarts uit, want die heeft bij ons een belangrijke rol. Zodra er iets is met een cliënt, nemen we contact op met de huisarts. Dus die is vaak vanaf het begin af aan betrokken.

Op een grote hoeveelheid werk zit een huisarts niet te wachten in diens toch al drukke praktijk. Maar een aantal huisartspraktijken sloot aan bij de praktijktuin om toch eens te kijken wat nu echt van ze verwacht wordt.’

Scholingen ontwikkelen: ken de cliënt

Er zijn scholingen ontwikkeld voor degenen die zich hiervoor hadden aangemeld. Deze gaan over wat het betekent om de cliënt echt te leren kennen, zoals je die zou moeten kennen. Wie diegene was voor de ziekte, hoe iemand reageert op dingen, waar die persoon boos van wordt. Of dat bepaalde dingen juist bij die persoon horen of hoorden.

Signalen leren herkennen

‘Sommige trajectbegeleiders komen al jaren bij bepaalde cliënten. Door samen met een collega naar een cliënt te gaan, kom je soms tot heel nieuwe inzichten. Een collega ziet en hoort andere dingen. Vervolgens komt de vraag hoe het anders te doen.’

Wzd-deskundige uitnodigen bij cliëntoverleg

Wekelijks zijn er cliëntoverleggen en daar is een Wzd-deskundige bij uitgenodigd. Diegene hoort de verhalen en stelt vooral veel vragen. ‘Op die manier word je ook extra bewust van wat je doet.’

Zakkaart ontwikkeld en kennen van alternatievenbundel

Op basis van de inzichten en ervaringen is in de regio een zakkaart (zie downloads) ontwikkeld. Ook is de alternatievenbundel van Vilans onder de aandacht gebracht. Die kende nog niet iedereen. ‘Er is al het nodige voorhanden, maar nog niet iedereen weet dat te vinden.’

Samenwerkingen uitbreiden

Door samenwerkingen met huisartsen werden andere huisartsen ook geïnteresseerd. Zij werden nieuwsgierig op basis van verhalen van hun collega’s.

Ook met andere netwerkcoördinatoren dementie en met Dementie Netwerk Nederland zijn ervaringen en kennis gedeeld. Alle resultaten en ontwikkelingen zijn voor ZorgConnect, een samenwerking van zorgorganisaties in Noord- en Midden-Limburg, reden om in de provincie de initiatieven verder door te zetten. Ook willen weer meerdere huisartsenpraktijken aansluiten. ‘Er is een steen gegooid en we zien dat het effect heeft!’

Toekomstplannen

• Blijven werken aan bewustwording.
• Gesprek voeren over vrijheid.
• Scholingen blijven aanbieden waar bijvoorbeeld ook vrijwilligers/cliëntvertegenwoordigers aan mee kunnen doen.
• Gesprekken aan blijven gaan over voorkomen onvrijwillige zorg met Wzd-deskundige erbij.
• Gesprek blijven aangaan, ook met ervaringsdeskundigen, dus ook met mensen met dementie.
• Blijven optrekken samen met en rondom huisartsenpraktijken.
• Opgehaalde kennis delen met de andere regio’s in Limburg.