Vivantes maakt omslag naar persoonsgerichte zorg

Aansluiten bij de wensen van bewoners, dat is in een notendop de kern van persoonsgerichte zorg. Klinkt gemakkelijk, maar in de praktijk blijkt het ingewikkelder. ‘Het is niet minder dan een cultuuromslag’, beaamt Karin Veltstra, bestuurder van Vivantes. ‘Het vraagt een andere manier van denken en werken dan mensen heel lang gewend zijn geweest. Daarom hebben we ervoor gekozen om daar langdurig aan te werken, zodat het ook echt in het DNA van de organisatie en de mensen komt.’

Methodiek persoonsgerichte zorg

Vivantes was al voor de komst van Karin Veltstra gestart met een ondersteuningstraject vanuit het programma Waardigheid en trots, naar aanleiding van een aantal tekortkomingen die de Inspectie Gezondheid en Jeugd (IGJ) had geconstateerd. ‘Die zaken zijn goed opgepakt en verbeterd, maar ik vond dat we een stap verder moesten gaan door de omslag naar persoonsgerichte zorg te maken’, zegt Karin Veltstra. Jeanny Engels kon daarbij goed helpen als Waardigheid en trots-coach. Dit deed ze met behulp van de methodiek persoonsgerichte zorg die door Vilans ontwikkeld is samen met vier proeftuinen.

Persoonsgerichte zorg bij Vivantes in 6 stappen

Van het traject bij Vivantes is een tool gemaakt: Persoonsgerichte zorg bij Vivantes in 6 stappen (pdf, zie Downloads). Bij iedere stap lees je wat het doel is, wie betrokken zijn, wat er nodig is en welke hulpmiddelen ingezet zijn.

Veranderteam en klankbord groep

Op de verschillende locaties werd een veranderteam (locatiemanager, een of twee verpleegkundigen ouderenzorg en eventueel een dagbestedingscoach) gevormd en een grote klankbordgroep (vertegenwoordiging van alle medewerkers, vrijwilligers, cliëntenraad) samengesteld.

Hoe komen we erachter wat bewoners willen? 

Tijdens de eerste drie maanden had Jeanny maandelijks contact op locatie, plus iedere maand contact met de drie veranderteams samen. Op die manier konden zij ervaringen uitwisselen en van elkaar leren. De veranderteams formuleerden een vraag over persoonsgerichte zorg, die ze met de grote groep samen wilden beantwoorden, zoals: hoe komen we erachter wat bewoners willen en hoe gaan we dat realiseren?

Plan van aanpak

In werkgroepjes gingen de medewerkers uit de grote groep op zoek naar de antwoorden. Deze werden samen gedeeld. De deelnemers bepaalden welke ingrediënten in het plan van aanpak moesten. Elk veranderteam schreef vervolgens het persoonsgerichte plan voor de eigen locatie met diverse thema’s. Bijvoorbeeld ‘wensen ophalen bij bewoner’ en ‘samenwerken’. Dit werd gedeeld met de groep. Daarmee ging iedereen aan de slag.

Mensen in de zorg zijn doeners

Zorg en ondersteuning bieden die betekenisvol zijn voor de bewoner, dat is voor de meeste mensen de drijfveer om in de ouderenzorg te gaan werken. Door die drijfveer aan te spreken, kun je mensen in beweging krijgen. Jeanny Engels ging daarover het gesprek aan met de medewerkers.

‘Dat was best wel even wennen voor iedereen’, zegt Olga Pijnacker Hordijk lachend. Zij was tot voor kort locatiemanager bij Bloemenhof en sinds oktober bij locatie La Famille. ‘Mensen in de zorg zijn doeners, het praten over en reflecteren op wat je onder goede, persoonsgerichte zorg verstaat, is niet iets wat vanzelf op gang komt.

Waar leidt dit toe?

Het riep soms ook wel vragen op bij mensen: 'waar moet dit toe leiden, wat is de bedoeling?' Het was op zijn zachtst gezegd wennen om steeds weer terug te keren naar de dialoog met elkaar. Jeanny is er heel goed in geslaagd om dat gesprek steeds weer opnieuw te voeren. Herhalen, terugkijken, uitleggen, stimuleren, zodat het in de organisatiecultuur landt, dat is de kunst.’

In contact blijven met bewoner en naaste

Lara Brinkhoff werkt als verpleegkundige ouderenzorg (VPO) op locatie Bloemenhof van Vivantes. De principes van persoonsgerichte zorg spreken haar erg aan. ‘Ondanks dat ik niet zo heel lang van school ben, is dat nooit in de opleiding aan de orde gekomen. Terwijl het er in de praktijk om gaat hoe je de zorg voor de individuele bewoner zo goed mogelijk kan maken. Om dat te bereiken moet je in gesprek met de bewoner en zijn naasten, vragen stellen, hem of haar leren kennen, in contact zijn en blijven. Daarnaast is het ook belangrijk om met collega’s te blijven overleggen: doen we het beste voor deze bewoner? Wat hoor en denk jij dat hij of zij belangrijk vindt? Dat vraagt ook om een veilig werk- en leerklimaat, waarin je samen leert en feedback kan geven. Daar hebben we het afgelopen jaar hard aan gewerkt.’

Lees het volledige verhaal van Vivantes op de website van Waardigheid en trots.