Methodische aanpak helpt gedrag bij dementie te verbeteren

Woonzorgcentra Haaglanden (WZH) Transvaal in Den Haag is een kleinschalige woonzorglocatie voor ouderen met dementie. Samen met de psycholoog, de arts en het zorgpersoneel bespreekt Manon regelmatig het gedrag van de bewoners in de diverse huiskamers. Dit gebeurt tijdens het zogenaamde ‘omgangsoverleg’.

Onbegrepen gedrag

‘Er is bij ons veel aandacht voor onbegrepen gedrag’, vertelt Manon. ‘We kijken bij al onze bewoners regelmatig hoe het gaat en wat beter kan. En of er echt wel sprake is van probleemgedrag. Komt het gedrag vaker voor of alleen maar af en toe? Soms hoort bepaald gedrag er ook gewoon bij. We willen zaken niet groter maken dan ze zijn. Daarom kijken we bijvoorbeeld ook goed naar de situatie waarbinnen een en ander gebeurt.’

Meer weten over probleemgedrag? Bekijk dit filmpje.

Over disciplines heen kijken

Het omgangsoverleg van WZH is niet uniek, zegt Manon. ‘Wat wel uniek is, is dat we altijd naar het grotere geheel kijken. Samenwerken met verschillende disciplines is heel belangrijk. Dat houdt in dat we als verpleegkundigen en verzorgenden samen met onder meer onze danstherapeuten, bewegingsagogen en psychologen kijken welke interventies we bij iemand kunnen doen. Daarin leren we van elkaar. We kijken daarbij over onze eigen disciplines en locaties heen.’

Van apathische bewoner naar swingende dj

’Een mooi voorbeeld is een interventie die we deden bij een bewoner met de ziekte van Parkinson. Mede door corona was hij apathisch en depressief. We hebben toen samen gekeken wat hem plezier gaf in het leven. Deze man was altijd dj bij de radio geweest. We hebben apparatuur geregeld en een logo en jingle voor hem ontworpen. Nu draait hij weer geregeld muziek op de dagopvang en bij feesten en partijen hier. Hij heeft zijn leven terug en voelt zich weer een waardig mens.’

Methodische aanpak is nodig

Een goede, methodische aanpak bij het omgaan met probleemgedrag is écht nodig volgens Manon. ‘In het verleden had ik graag zo’n aanpak gehad. Vaak was het niet duidelijk bij bewoners wat er nou precies aan de hand was. Er ontbrak simpelweg een goede analyse van de situatie. En dan weet je niet goed welke vervolgstappen je moet zetten.’ Manon benadrukt: ‘Ga testen, uitproberen en vier de kleine successen. Maar denk er ook aan steeds iedere stap die je zet te evalueren. Alleen dan kom je verder.’

Meld onbegrepen gedrag

‘We werken bij WZH met “gedragscirkels” om het gedrag van onze bewoners goed in kaart te brengen’, legt Manon uit. ‘Hierbij maak je een omschrijving van het gedrag dat je ziet en werk je met kleuren en codes. Zodat je ook goed ziet wat jij en je collega’s waarnemen en ook: wat helpt wel en wat helpt niet? Zo kun je dus echt beoordelen of aanpassingen werken. Samen met een psycholoog begeleid ik mijn collega’s hierbij.’

Dit laat volgens Manon zien dat je bepaald gedrag van een bewoner met dementie nooit normaal moet vinden. ’Door het te blijven melden, blijf je op zoek naar verbetering. Maar ook al ben je gespecialiseerd, je zult niet altijd direct het juiste antwoord weten.’

Vier aandachtsgebieden bij onbegrepen gedrag

Dat kiezen voor een heldere methodiek helpt bij het omgaan met onbegrepen gedrag, blijkt ook uit het onderzoek dat Vilans hiernaar deed. Aan bod kwam wat er nodig is bij zorgorganisaties om goed in te spelen op onbegrepen gedrag. Uit het onderzoek komen vier belangrijke aandachtsgebieden naar voren. Meer weten? Lees over het onderzoek op de website van Vilans.

Wil je binnen jouw team bespreken wat er nodig is om om te gaan met onbegrepen gedrag? Maak dan gebruik van een handige praatplaat. Download de praatplaat over omgaan met onbegrepen gedrag op de website van Vilans.