Mantelzorger Cor over verpleegtechnische handelingen voor zijn vrouw
Gepubliceerd op: 01-06-2023
De wereld om ons heen verandert snel. Mensen worden steeds ouder én mondiger. Het overheidsbeleid is erop gericht dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Dit vraagt ook steeds meer van mantelzorgers en vrijwilligers. Dat roept vragen op: welke zorgtaken mag een mantelzorger uitvoeren? Raken zij niet overbelast? Mag je als mantelzorger ook nog nee zeggen? Mantelzorger Cor vertelt over zijn ervaringen voor de zorg van zijn vrouw.
De vrouw van Cor heeft een stoma en krijgt volledige sondevoeding. Cor vertelt: ‘Mijn dagtaak als mantelzorger is best veelzijdig, hoor. Ik sta 's morgens een uur eerder op. Mijn vrouw heeft bepaalde medicijnen nodig en die moeten allemaal vermalen worden, omdat mijn vrouw niet kan slikken. Het systeem van de sondevoeding bewaken. Alles voorbereiden. Het is vrij ingrijpend op ons leven maar we hebben er aardig mee leren leven.’
Wij vinden dat het voordeel van zelf kunnen doen is, dat je je leven veel meer zelf vorm kunt geven. Als je je gesteund voelt, door bijvoorbeeld thuiszorg en een individuele benadering, dan is het voor ons goed op te brengen. Hoe meer je zelf kunt doen, hoe makkelijker het sociale leven blijft.
Neem een kijkje in het leven van Cor:
In gesprek over grenzen
Langer thuis wonen van ouderen, betekent ook een groter beroep op mantelzorg. Het is daarom extra belangrijk om in gesprek te gaan over grenzen. Wat wil een mantelzorgers wel doen en waar ligt de (persoonlijke) grens. Kan hij er bijvoorbeeld voor kiezen om wel de sondevoeding te doen maar niet de stoma te verwisselen? Wat vindt iemand voor zichzelf passend en mag hij dit ook aangeven? Ga daar als zorgmedewerker over in gesprek met mantelzorgers.
Gelijkwaardige samenwerking
Daarnaast is het ook prettig als een mantelzorger kan terugvallen op de zorgmedewerker. Een achterwacht, dat geeft zekerheid om problemen aan te kaarten. Bijvoorbeeld als er vragen zijn of als hij of zij tijdelijk wat extra ondersteuning nodig heeft. Door tijdig met elkaar in gesprek te gaan over gelijkwaardige samenwerking, bouw je een vertrouwensband op. Mantelzorg Cor vertelt hierover: ‘Wij hebben altijd heel goede begeleiding gehad van de thuiszorg. Die begeleiding is zeer educatief lerend. Ze proberen je zelfredzaamheid stapje voor stapje omhoog te halen. Belangrijk is voor ons het gevoel dat we altijd een beroep kunnen doen op de thuiszorg. Dat werkt perfect. Geven en nemen. En heel goed samenwerken en op elkaar vertrouwen’.
Mag een mantelzorger voorbehouden handelingen doen?
In het voorbeeld van Cor zien we dat hij verpleegtechnische handelingen doet, dit gebeurt in de praktijk steeds meer. Thuis of in het verpleeghuis. Denk bijvoorbeeld aan insuline spuiten door de mantelzorger bij hun naaste. Mag dat? Ja, dat mag.
Wet BIG
De Wet BIG geeft regels voor beroepen in de gezondheidszorg en beschermt cliënten tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen. De beperking tot beroepsmatig handelen maakt het mogelijk dat een cliënt en ook een mantelzorger voorbehouden handelingen kunnen uitvoeren. Het is daarbij wel van belang dat zowel de cliënt als mantelzorger zorgvuldig handelen en dat de cliënt instemt als de mantelzorger de handeling verricht.
Onder de knie
Als de mantelzorger en de cliënt ermee instemmen dan kan de beroepsbeoefenaar de mantelzorger leren hoe hij zijn naaste kan injecteren. Het is aan de beroepsbeoefenaar om in te schatten of de mantelzorger de instructies onder de knie heeft en net zo lang door te gaan met oefenen tot duidelijk is dat de mantelzorger zelf aan de slag kan. Het is zowel voor de mantelzorger als de cliënt van belang om te beseffen wat het van hen vraagt om dit soort handelingen uit te voeren en hen daarin te ondersteunen.
Aansprakelijkheid
Mantelzorgers zijn zelf aansprakelijk, ook als ze hun zorg verlenen aan een naaste die in een zorginstelling woont. Wel schat de zorgorganisatie samen met de mantelzorger in of hij of zij een bepaalde handeling kan uitvoeren of dat er extra training nodig is. Zij hebben hierin dus een toezichthoudende rol. Als het misgaat, zijn zij alleen aansprakelijk als ze tekort zijn geschoten in deze rol. Verwarring over de aansprakelijkheid kan ervoor zorgen dat zorgorganisaties terughoudend zijn in het laten uitvoeren van voorbehouden handelingen door mantelzorgers. Met name als de organisatie denkt verantwoordelijk te zijn voor alles wat onder het dak van de instelling gebeurt. Maar zo'n vergaande aansprakelijkheid kent het recht dus niet.