Langer thuis blijven wonen met domotica
Gepubliceerd op: 23-01-2014
Veilig thuis wonen, terwijl je toch een indicatie voor opname in een verpleeghuis hebt? Dat kan met het zogenaamde UAS-systeem, het ‘Unattended Autonomous Surveillance Systeem,’ kortweg een alarmsysteem voor val- en dwaaldetectie. Zorgpalet Baarn-Soest, die verpleeghuiszorg aan huis biedt, zet het systeem in bij zelfstandig wonende cliënten met dementie en somatische aandoeningen. Mirjam van Blanken, projectleider Domotica bij de instelling, is enthousiast over UAS. ‘Mensen kunnen langer thuis wonen, en het is nog veiliger voor onze cliënten ook.’
Zorgpalet Baarn-Soest heeft van 2006 tot en met 2009 een pilot gedraaid met UAS. Het systeem bestaat uit een draadloos netwerk van sensoren in de woning. ‘Het zijn kleine infraroodbewegingsmelders’, vertelt Van Blanken. ‘Een computerprogramma in de woning zelf analyseert en interpreteert continu de signalen van de sensoren. Verder leggen we een bedsensor in de vorm van een mat onder het matras (opsta-alarmering). Tenslotte hangen er twee camera’s die een groot deel van de woning in beeld brengen. Die camera’s worden alleen door een alarmmelding geactiveerd en gaan na een half uur weer op stand-by.
Sms’je bij een val
Signaleert het systeem een mogelijke noodsituatie, dan gaat de melding per sms naar de mobiele telefoons van de medewerkers van een 24-uurs ambulant zorgteam’, legt Van Blanken uit. ‘Een medewerker roept dan via de mobiele telefoon of een computer op kantoor het beeld op van de camera’s in de woning, die op dat moment aangaan. Dan zien we bijvoorbeeld dat een cliënt gevallen is. De medewerker kan dan via een spreek-luisterverbinding met de cliënt communiceren en adequaat reageren.’
Dwaaldetectie met GPS
Als de dwaaldetectie aan staat en iemand loopt naar buiten, gaat automatisch de telefoon rinkelen bij de cliënt, om die er zo toe te bewegen weer naar binnen te gaan’, vertelt Van Blanken. ‘Lukt dat niet, dan gaat er weer een sms’je naar de verpleegkundige.’ Omdat alarmmeldingen altijd prioriteit hebben, zullen de verpleegkundigen zo snel mogelijk naar de woning gaan. Vanwege de beperkte omvang van de regio Baarn/Soest zijn de aanrijtijden relatief kort. De formele aanrijtijd is twintig minuten, maar in de praktijk zijn de verpleegkundigen vaak veel sneller, aldus Van Blanken. ‘Cliënten die dwalen zijn tot nu toe altijd snel teruggevonden en weer naar de woning teruggebracht. Bij een van onze cliënten werken we nu zelfs ook met een GPS-zender die bevestigd is op de rollator. Omdat deze cliënt nooit zonder rollator naar buiten gaat, kunnen wij altijd nagaan waar hij is’.
Geen techniek op het lichaam
Het unieke aan het UAS-systeem is volgens Van Blanken dat cliënten geen techniek meer op het lichaam hoeven te dragen. Ook is het systeem eenvoudig te verplaatsen naar een andere woning. ‘De veiligheid én het gevoel van veiligheid van onze thuiswonende cliënten is met UAS toegenomen. Dat is ook bewezen in onderzoek van Vilans.’
UAS is bijzonder praktisch als thuiswonende cliënten met dementie per nacht onbewust vele alarmmeldingen veroorzaken, geeft Van Blanken als voorbeeld. ‘Zowel de meldcentrale als het verplegend personeel raken in zo’n geval overbelast. Bij een cliënt hebben we toen in overleg met de familie de halszender opgeborgen en zijn we overgestapt op de video-observatie van UAS,’ aldus Van Blanken.
‘We spraken af dat ‘s nachts elk uur de camera kort aan zou gaan om in de slaapkamer te kijken of deze mevrouw nog in bed lag. En omdat het zorgpersoneel regelmatig de camerabeelden bekeek, zagen ze op een gegeven moment ook dat er een potentieel gevaarlijke situatie was; mevrouw viel bijna uit bed! Door snel in te grijpen, konden we zo een valpartij voorkomen. Bijkomend voordeel was dat deze mevrouw zonder halszender veel beter bleek te slapen. Het was haar wens om tot haar overlijden thuis te blijven wonen en dat is dankzij UAS gelukt!'
Wordt vervolgd
Inmiddels is de pilot afgerond en is de pilot-apparatuur buiten gebruik gesteld. ‘Nu wachten we op een commerciële aanbieder van UAS. Zodra die er is willen we er weer mee aan de slag’, zegt Van Blanken. Bij de marktversie hoort nu een user interface, waarmee zorgverleners zelf bijvoorbeeld dwaaldetectie aan of uit kunnen zetten. ‘Daarvoor moesten we eerst TNO bellen’, zegt Van Blanken. En ze besluit: “Aardig misschien om te vermelden dat Vilans straks weer begeleidend onderzoek doet, onder andere naar die user interface en naar cliënttevredenheid, arbeidsproductiviteit en de werking van het systeem.’ Wordt vervolgd dus…
Meer informatie
- Meer weten over domotica in de zorg? Neem dan een kijkje bij het thema Digitale zorg op Zorg voor Beter.