Hygiënemaatregelen Azora stellen de bewoners centraal

Wat was het eerste dat Simone Krooshof-Stam, deskundige infectiepreventie, opviel toen ze in 2003 binnenliep bij Azora? 'Dat er niet werd gewerkt met - geregistreerde - handalcohol', zegt ze. 'Met ander woorden: dat er een barrière was om te kunnen voldoen aan de belangrijkste maatregel voor basishygiëne. Infectiepreventie stond dus niet hoog op de agenda.'

Dat is 14 jaar geleden en inmiddels is er veel veranderd. In 2004 sloot Azora een samenwerkingsverband met het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem, waar Krooshof werkt als deskundige infectiepreventie. 'Een van de eerste dingen die we in het kader van die samenwerking hebben gedaan is binnen Azora onder de verzorgenden een netwerk van hygiënecontactpersonen opzetten', vertelt ze.

Contactpersonen hygiëne

Deze hygiënecontactpersonen vormen de link tussen de werkvloer en de infectiecommissie. Een van hen is Marieke Domhof. 'Ik ben er vanaf het begin bij betrokken geweest en merkte dat ik door mijn collega’s al direct serieus werd genomen in mijn rol als hygiënecontactpersoon. Van opmerkingen als "We doen het toch al jaren zo" heb ik nooit last gehad. Ze staan open voor nieuwe kennis en vinden het gebruik van de blauwe lamp om te controleren of hun handen gedesinfecteerd zijn erg leerzaam.'

De lijntjes zijn kort, zo merkte Domhof. 'Als ik vragen heb is Simone of een van haar collega’s altijd bereikbaar. Ik kan haar ook uitnodigen voor werkoverleg. Natuurlijk had ik in het begin mijn vraagtekens of alles wat ik van haar te horen kreeg over infectiepreventie wel van toepassing is op de verpleeghuissector. Mensen wonen hier tenslotte, het is niet zoals in een ziekenhuis. Maar dat bleek zij zich heel goed te realiseren.'

Uitgaan van de bewoners

Huiselijkheid moet in het verpleeghuis inderdaad het uitgangspunt zijn, stelt Krooshof. 'De maatregelen die je neemt op het gebied van hygiëne en infectiepreventie moeten voor de bewoners leefbaar zijn en voor de medewerkers werkbaar en haalbaar’, zegt ze. ‘Alle maatregelen die we nemen gaan dan ook altijd uit van wat voor de bewoners belangrijk is.'

Domhof illustreert dit aan de hand van een casus van een bewoner die een bijzonder resistente bacterie bij zich draagt. 'Het gaat om een man die graag wil helpen in de keuken, aardappelen schillen bijvoorbeeld. Voor hem is het belangrijk om aan het sociale verkeer in de woning te kunnen blijven deelnemen. En met de juiste voorzorgsmaatregelen kan dat ook. Bij zijn persoonlijke verzorging dragen degenen die hiervoor verantwoordelijk zijn beschermende kleding en handschoenen en hij maakt uitsluitend gebruik van zijn eigen toilet.'

Verschil met ziekenhuis

Gewone deelname aan het sociale verkeer is dan geen probleem, vult Krooshof aan. 'Het is natuurlijk heel anders dan in het ziekenhuis, waar iemand die een besmettingsbron is geïsoleerd moet worden verpleegd’, legt ze uit. ‘Dat kan in een verpleeghuis echt niet, maar je moet wel de maatregelen nemen die waarborgen dat de andere bewoners - kwetsbare mensen tenslotte - geen onverantwoorde risico’s lopen. Belangrijk hierbij om te beseffen is dat de contacten in het ziekenhuis veel intensiever zijn en dat het risico op overdracht er dus veel groter is dan in het verpleeghuis. Dat maakt ook dat je in het verpleeghuis wat soepeler met de regels kunt omgaan zonder dat dit tot grote problemen leidt.'

Een grote uitbraak heeft Azora zo lang Krooshof en Domhof zich kunnen herinneren niet voorgedaan. 'In het ziekenhuis wel', zegt Krooshof. 'Daar hadden we in 2012 een VRE-uitbraak. Ondanks dat er in deze periode cliënten vanuit het ziekenhuis terechtkwamen in een van de verpleeghuizen van Azora, heeft dit niet tot verspreiding in deze verpleeghuizen geleid.'

Leerzame rol

Domhof benadrukt hoe uitdagend ze haar rol als hygiënecontactpersoon vindt. ‘Ik heb sinds het aannemen van die rol heel veel geleerd over hygiëne en infectiepreventie’, zegt ze. 'Daarom vind ik het echt een verrijking van mijn werk. Het is mooi om medewerkers te stimuleren in het naleven van de basisregels voor hygiëne en infectiepreventie en om met Simone te overleggen over maatregelen die we in dit kader kunnen nemen.'

Alle medewerkers staan daar graag voor open, vertelt ook Krooshof. 'Ze zijn erg betrokken bij de cliënten, dus ze hebben er veel voor over om de maatregelen te nemen die nodig zijn om hen te beschermen.'

Strikt antibioticabeleid

Azora is deelnemer aan het Surveillance Netwerk Infectieziekten in Verpleeghuizen (SNIV) van het RIVM. ‘We voeren een heel strikt antibioticabeleid’, vertelt Krooshof. 'De verpleeghuisarts weet de arts-microbioloog in het ziekenhuis goed te vinden voor overleg als dat nodig is. De specialist ouderenzorg maakt gebruik van het antibioticaformularium van het ziekenhuis en ieder jaar vindt gezamenlijk overleg plaats om het antibioticabeleid actueel te houden. Tijdens dit overleg worden ook de kweken van het afgelopen jaar kritisch bekeken. Deze aanpak is een goed voorbeeld van het regionale overleg over antibioticabeleid dat het ministerie van VWS voorstaat.'