Hygiëne versus huiselijkheid in het verpleeghuis
Gepubliceerd op: 01-03-2017
Het verpleeghuis is voor veel ouderen de laatste plek waar ze wonen. Het is daarom belangrijk dat ze zich thuis voelen en het zoveel mogelijk als ‘hun thuis’ ervaren. Tegelijkertijd zijn bewoners van het verpleeghuis een kwetsbare doelgroep, dus veiligheid is belangrijk en hygiëne daarmee ook. Wat verstaan bewoners eigenlijk onder hygiëne? En in hoeverre mag hygiëne de huiselijkheid beïnvloeden? Patiëntenfederatie Nederland vroeg het bewoners (en hun naasten) van Het Vrijthof (SZR) in Tiel.
Het blijkt dat bewoners zich over het algemeen snel aanpassen aan de gang van zaken van het verpleeghuis. Dat blijkt uit de interviews en het groepsgesprek dat Patiëntenfederatie Nederland hield. Dat bepaalt ook hoe mensen denken over hygiëne in relatie tot huiselijkheid: cliënten schikken zich vaak naar de gebruiken. Verder lijken bewoners met psychogeriatrische problematiek huiselijkheid belangrijker te vinden dan ouderen met lichamelijke klachten. Voor cliënten met bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer of een andere vorm van dementie zijn sfeer en rust op de afdeling van belang. Schoonmaken kan deze rust verstoren. Daarbij hebben deze bewoners wellicht minder oog voor hoe schoon het is.
Hygiëne is schoon
Schoon lijkt sowieso het eerste waar cliënten aan denken bij hygiëne in het verpleeghuis. Het gaat dan vooral om dingen die ze zien en waar ze dagelijks mee te maken hebben zoals:
- Schoonmaak van de kamer, douche en toilet
- Schone handen en het wassen van handen
- Gebruik van handschoenen en/of schorten
- Dragen van een uniform
- Een schone leefomgeving (geen besmettingsgevaar)
- Geur (lichaamsgeur personeel/omgevingsgeur van bijvoorbeeld urine)
Bewoners lijken zich ook best bewust van besmettingsgevaar. Cliënten en hun naasten zijn dan bereid om wat huiselijkheid in te leveren: hygiënemaatregelen zijn gerechtvaardigd als de handeling daarom vraagt. Ze gaan ervan uit dat de verzorgenden en verpleegkundigen dit goed kunnen inschatten: ‘Daar zijn ze voor opgeleid’.
- Lees meer over hygiënisch werken en gebruik het hulpmiddel om met elkaar in gesprek te gaan over een hygiënische werkomgeving.
- Bekijk ook 6 vieze bronnen in het verpleeghuis.
Ideaal die pompjes
Een goed voorbeeld is het zeep- en desinfectiepompje dat in het huis en op de kamers hangt. Bewoners storen zich daar niet aan: ‘Ik vind dat ideale dingen die aan de muur hangen’ en ‘Als ze maar vertellen waar het voor is.’ Sommige bewoners en naasten valt het zelfs niet op. Ook met handschoenen hebben mensen over het algemeen geen moeite, als een handeling daar om vraagt. Ditzelfde geldt voor het dragen van een schort. Als de beschermingsmiddelen de avond van te voren al klaar worden gelegd vindt men dat wel vervelend: ‘Dit staat zo ongezellig en is volgens mij ook niet echt nodig.’
Het risico van ringen en andere sieraden kunnen bewoners en hun naasten minder goed inschatten. Bij navraag vinden de meeste bewoners wel dat sieraden af moeten of onder handschoenen moeten zitten. Vooral ook vanwege het gevaar om mensen open te halen. Gladde trouwringen vormen volgens de ondervraagde cliënten een uitzondering: ‘die moet je omhouden’. Vanuit hygiënisch oogpunt hebben ze hierin echter ongelijk: ook gladde trouwringen moeten af.
Lees meer over persoonlijke hygiëne, waaronder het niet dragen van ringen. Ga ook aan de slag met het hulpmiddel persoonlijke hygiëne.
Leg uit waarom hygiëne belangrijk is
Cliënten en hun familie hebben eigenlijk vooral moeite met aspecten rond hygiëne die in hun ogen onnodig zijn. Uitleggen waarom bepaalde handelingen en maatregelen nodig zijn, zoals het dragen van handschoenen of een schort, is dan ook heel belangrijk en kan helpen bij de acceptatie. Tegelijkertijd wordt ook aangegeven dat cliënten zich graag ‘bewoner’ blijven voelen in plaats van patiënt. Tot slot kan wat acceptabel is natuurlijk per persoon verschillen.
Bekijk het volledige rapport 'Hygiëne en huiselijkheid in het verpleeghuis, wat vinden bewoners en naasten belangrijk?' (pdf).
Patiëntenfederatie Nederland geeft aan dat het rapport gebaseerd is op gesprekken met 13 bewoners/naasten van verpleeghuis Het Vrijthof (SZR) in Tiel. Deze resultaten kunnen niet zomaar gekopieerd worden naar de rest van Nederland. Wel geeft het volgens de federatie een eerste indruk hoe belangrijk bewoners en naasten hygiëne en huiselijkheid vinden en welke afwegingen zij hierin maken.
‘Je biedt kwetsbare ouderen een thuis, maar bij thuis hoort ook veiligheid en veiligheid betekent dat je de hygiëne waarborgt’. Bekijk de video waarin verzorgende Anke Stutvoet vertelt over haar ervaringen met hygiëne en huiselijkheid.
