Gesprekken met migranten in de wijk

‘Na de eerste bijeenkomst vroeg één deelneemster zich af, ‘Waarom hebben we dit niet eerder gedaan’? Een Turkse vrouw die al 35 jaar in Nederland woont, merkte op dat ze voor het eerst een serieus gesprek met Nederlanders had gevoerd. Een Nederlandse vrouw vertelde aan de bijeenkomsten mee te doen omdat ze verwachtte over enige tijd met mensen van verschillende culturen in een zorginstelling te wonen en dan konden ze elkaar beter nu alvast leren kennen. Turkse vrouwen herkenden veel in de verhalen over de boerderij van vroeger van de Nederlandse vrouwen.

Ik was zelf een van de gespreksleiders en merkte tot mijn verrassing een grote en oprechte betrokkenheid tussen de Nederlandse en Turkse vrouwen. Eén vrouw benoemde het als ‘het voelt als familie’. De gespreksonderwerpen gingen over hun eigen leven en men kon in vertrouwen praten, dat is het succes van deze bijeenkomsten.

Voorbereiding

Onze voorbereiding was grondig. Ik wilde al langer een gespreksgroep opzetten voor allochtone ouderen in de gemengde wijk Nijmegen West en legde contact met andere organisaties via het door Swon het seniorennetwerk georganiseerde stadsdeeloverleg West. De partijen die elkaar vonden waren behalve het COL, Stichting Savarona, een organisatie van en voor Turkse vrouwen, de ouderenbezoekgroep Hees, de Diaconiegroep Boskapel en het Internationaal Vrouwen Centrum Nijmegen. We vormden een werkgroep met drie Turkse en drie Nederlandse deelnemers.

We moesten elkaar eerst leren kennen en bespraken uitgebreid hoe we de gezamenlijke wens om ontmoeting tussen Turkse en Nederlandse ouderen te organiseren konden vormgeven. Gezien de culturele verschillen tussen de leden van de werkgroep overlegden we veelvuldig om een programma te maken waarin we ons allemaal konden vinden. Financiering voor het programma werd gevonden via een subsidie van de gemeente Nijmegen.

Opzet van de bijeenkomsten

We ontwikkelden een programma van zes bijeenkomsten voor Turkse en Nederlandse oudere vrouwen, gericht op ontmoeting, gesprek en kennismaking met elkaars culturen en gewoonten. Twee onderliggende thema’s waren eenzaamheid en zingevingsvragen. We kozen voor een serie bijeenkomsten omdat een eenmalige ontmoeting niet tot blijvende contacten zou leiden bij de deelnemers.

Via de betrokken organisaties wierven we de deelnemers: dertig Nederlandse en dertig Turkse vrouwen van 60 jaar en ouder.

Het verloop van de bijeenkomsten

Tijdens de bijeenkomsten werkten de vrouwen in kleine gemengde groepen. Elke groep werd begeleid door een ervaren gespreksleider en door iemand die als tolk functioneerde. De eerste bijeenkomst was een kennismaking. We ontvingen de deelnemers in een sfeervol ingerichte ruimte waarin beide culturen elkaar konden herkennen, met een Nederlandse en Turkse vlag en met lekkere hapjes uit beide landen. De vrouwen spraken al meteen met elkaar over persoonlijke levenservaringen zoals het opvoeden van jongeren, het contact met kinderen en het verlies van dierbaren.

In de tweede bijeenkomst leidden medewerkers van Swon het seniorennetwerk het thema ‘ouder worden in Nijmegen’ in en ging het over de betekenis van ouder worden. De derde bijeenkomst bestond uit een bezoek aan een moskee en een kerk. Hierover praatten de vrouwen in de vierde bijeenkomst na, in aanwezigheid van een imam, een pastoor en een alevitische dede (voorganger). Voor de vijfde bijeenkomst namen alle deelnemers een dierbaar voorwerp mee waarover ze vertelden wat dit voor hen betekende. Voorwerpen die de vrouwen meebrachten varieerden, zoals een doopjurk, schelpen, foto’s uit Turkije en zelfgebreide pantoffels. Als afsluitende bijeenkomst bracht de groep een bezoek aan het Openluchtmuseum in Arnhem en was er een picknick.

Vervolg?

De vrouwen bleven trouw alle zes bijeenkomsten komen. 50% van hen vermeldde na afloop op het enquêteformulier dat zij meer van dit soort bijeenkomsten wilden hebben en veel gaven aan mee te willen helpen bij het organiseren.

We hebben op dit moment nog geen concrete plannen voor een vervolg, maar dat is wel gewenst. Vanuit de Antilliaanse gemeenschap kwam ook het verzoek iets dergelijks met hen te organiseren.’

Lees meer

Download het Stappenplan: Gespreksuur omgaan met levensvragen van migranten (pdf) onder aan deze pagina bij 'Downloads'. Dit stappenplan helpt teamleiders en opleiders een gespreksuur vorm te geven over levensvragen, met als specifiek aandachtspunt levensvragen van allochtone ouderen. Doel van het gespreksuur is het bevorderen van de deskundigheid van de verzorgenden over levensvragen en zingeving.