Fingerfood geeft mensen eigen regie terug bij het eten
Gepubliceerd op: 25-09-2023
Als eten met bestek niet meer lukt, kan fingerfood een oplossing zijn. Fingerfood kun je met je handen eten, dus zonder bestek. Een warme maaltijd bestaat dan bijvoorbeeld uit beetgare stukjes groenten, vlees en gekookte aardappelen in stukjes. Hierdoor houden bewoners de eigen regie en kan iedereen op eigen tempo eten. Ellen van Gelder, gastvrouw bij zorgorganisatie Coloriet, geeft je tips, uitleg en zelfs een handig recept.
Ellen helpt 16 zorgteams om fingerfood in te zetten. Ze nam zelf het initiatief om binnen Coloriet fingerfood te serveren. Ellen kwam op het idee door een bewoner op haar zorgafdeling: 'Deze vrouw wist niet meer wat ze met haar bestek moest doen. Ik dacht: daar moet ik iets mee!'
'Ik las over fingerfood op internet. Toen ben ik het gaan uitproberen en het werkte. Ook bij een dame die last had van haar schouder en een bewoner met extreem afweergedrag, die het eten vaak uit mijn handen sloeg. Hierna is fingerfood zich als een olievlek gaan verspreiden binnen de organisatie.'
Ik zie door fingerfood meer plezier in het eten, een betere inname en minder onrust aan tafel.
Ellen van Gelder, gastvrouw Coloriet
Wanneer is fingerfood geschikt?
In principe is fingerfood geschikt voor iedereen die graag met de handen eet. Maar volgens Ellen is fingerfood vooral prettig voor mensen die:
- niet meer met bestek om kunnen gaan;
- slechtziend of blind zijn;
- te onrustig zijn om aan tafel te (blijven) zitten en daarom fingerfood in de hand mee krijgen;
- veel op bed liggen en daarom niet eenvoudig met bestek kunnen eten;
- afweergedrag vertonen;
- vanuit hun cultuur gewend zijn om met de handen te eten;
- gevorderde dementie hebben.
Hoe maak ik fingerfood?
Ellen: 'Mensen die fingerfood eten, krijgen hetzelfde als de mensen die geen fingerfood eten. Alleen in een andere vorm. Je hoeft ook niet alles te bewerken. Sperzieboontjes kunnen mensen ook prima met de handen eten. Of worteltjes en krieltjes. Veel eten kun je gewoon in stukjes aanbieden.'
Bij Coloriet maken ze ook fingerfood van stamppot, macaroni, bami en nasi. Ellen: 'Aan de macaroni (met groenten en eventueel stukjes vlees) voeg ik wat bloem, ei en kaas toe om het goed aan elkaar te laten plakken. Daarna bak ik het als burgertjes op in de koekenpan.' Ellen verwerkt de stamppot tot balletjes. Of ze bakt het met wat ei en paneermeel krokant tot miniburgers in de koekenpan. Van sommige gerechten kun je heel goed fingerfood maken in een wafelijzer.
Is eten met je handen niet onsmakelijk?
Eten met de handen is voor veel mensen erg prettig, maar Ellen merkt dat niet alle bewoners ervoor open staan. 'Mensen die er tegenover zitten kunnen het minder prettig vinden. Medebewoners kunnen soms nare reacties geven. Daarom kijk ik van tevoren naar de tafelindeling. Ik zet iemand die met de handen eet niet tegenover een persoon die dat vervelend vindt.'
Ook deelt Ellen vaak fingerfood uit aan mensen die het eigenlijk niet nodig hebben. 'Als je even allemaal met je handen eet, is het al minder gek. Mensen wennen er ook aan. Ik laat juist vaak de mensen het proberen waarvan ik denk dat ze het gek zouden vinden. Dat helpt.'
We moeten af van het idee dat eten met de handen niet hoort. Wie eet er bijvoorbeeld nou patat met mes en vork?
Ellen van Gelder, gastvrouw Coloriet
Ellens tips over fingerfood
- Denk als tussendoortje eens aan de borrelhapjes die je thuis ook serveert.
- Begin eens met een aardappeltje of een stukje vlees en groente. Slaat het aan? Probeer dan ook eens andere soorten fingerfood.
- Om fingerfood minder afwijkend te maken kun je andere mensen aan tafel ook laten proeven.
- Veel toetjes die je normaal met een lepel eet, kun je drinkbaar maken. Bied ze aan in een beker, aangelengd met wat melk. Let op: goed roeren!
- Inspiratie voor lekkere recepten vind je op websites van verschillende supermarkten. Ook op receptensites en platforms als Pinterest vind je veel leuke en lekkere ideeën.
- Niet iedereen vindt fingerfood fijn. Sommige mensen willen niet met hun handen eten. Houd daar rekening mee.
Heb je vragen over fingerfood? Of wil je ook graag aan de slag met fingerfood binnen je organisatie, maar weet je niet hoe? Stel je vraag aan Ellen via e.vangelder@coloriet.nl of fingerfood@coloriet.nl.
Recept: preipannenkoeken met zalm
Ellen deelt graag haar favoriete fingerfood recept met ons: 'Deze hartige pannenkoek is makkelijk te maken en weer eens wat anders. Geschikt als lunch of warme maaltijd en in stukjes als fingerfood.'
Wat heb je nodig (voor circa 20 stuks):
- 400 gram voorgesneden dunne prei
- 400 gram gerookte zalm
- ¾ bak (Griekse) yoghurt
- 4 eieren
- 150 gram zelfrijzende bloem
- 1 teentje knoflook
- verse dille
- half theelepeltje peper
- half theelepeltje zout
- scheutje limoen- of citroensap
- olijfolie
Bereiding:
- Snijd de gerookte zalm in kleine stukjes.
- Roerbak de prei kort.
- Doe alle ingrediënten in een beslagkom. Roer goed.
- Verhit wat olie in de pan.
- Schep een eetlepel van het deeg in de pan, druk zachtjes aan met een spatel en bak aan beide kanten bruin.
- Serveer als kleine pannenkoekjes.
Variaties:
- Vervang de prei door geraspte wortel of courgettes.
- Vervang de zalm door uitgebakken spekjes.
Eet smakelijk!