Deel 2: Check: is een katheter het juiste middel?
Gepubliceerd op: 13-02-2017
De nieuwe richtlijn gaat ook over hygiëne met betrekking tot urine katheters. Hoofdstuk 4.4 van de richtlijn Urinelozing gaat over (het schoonmaken van) katheters. In dit hoofdstuk zijn een aantal regels rond hygiëne explicieter gemaakt. Maar nog veel belangrijker is eerst de vraag: is een katheter wel het juiste middel om te gebruiken?
Door: Conny Moons en Paul van Houten, expert Continentie van Zorg voor Beter
Check, check. dubbelcheck
Katheters zijn er in alle soorten en maten, ze worden veel en langdurig gebruikt. Het is altijd goed om bij iedere cliënt eerst een kleine check te doen. Wat is de indicatie voor de katheter bij mw S. die je vanmorgen verzorgde? En hoe zit dat bij meneer G.? En hoe is het gebruik van de katheter geëvalueerd of wordt er zonder evaluatie weer na zoveel tijd een nieuwe geplaatst? Hoe ervaren mw S. en hr. G. de katheter, hebben ze last van krampen of is er lekkage van urine langs de katheter? Is er vaak sprake van verstopping?
Tip 1: Check de indicatie bij het gebruik van een urine verblijfskatheter (een katheter dat voor langere tijd geplaatst wordt, dun slangetje dat via de plasbuis in de blaas wordt gebracht). Is er een indicatie? Welke indicatie staat genoteerd en is een verblijfskatheter daarop het goede antwoord? Wegen voor- en nadelen tegen elkaar op?
Tip 2: Check wanneer het gebruik van de verblijfskatheter is geëvalueerd. Gebeurt dit elke twee weken of elke maand? Bij elke geplande verwisseling: bestaat de indicatie nog? En is de gekozen soort katheter nog de beste? Urine-incontinentie en decubitus hoeven geen reden te zijn voor een verblijfskatheter.
Welke katheter kiezen?
Is de keuze voor een verblijfskatheter toch de beste? Kies dan voor:
- Een gesloten systeem. Dit verkleint de kans op urineweginfecties.
- Een zo klein mogelijke katheter maar wel zodanig dat urine goed afloopt; dit geeft minder schade aan blaas en urineleider en vermindert de kans op krampen en lekkage langs de katheter.
- Een katheter van 100% siliconen bij wie de katheter snel verstopt, dit materiaal lijkt minder korstvorming te geven en leidt daardoor minder snel tot verstopping.
Hygiënisch werken
Werk bij het inbrengen van elke urinekatheter hygiënisch. Denk eraan goed je eigen handen te wassen en te desinfecteren en aan zorgvuldig reinigen van uitwendige genitalia van je cliënt. Denk aan goed gebruik van steriele handschoenen en een schone werkomgeving.
Niet blaas spoelen
Spoel de blaas niet; ook niet als infectiepreventiemaatregel. Bij een dreigende verstopping kan het spoelen van de katheter een oplossing zijn. Nadeel is dat het gesloten systeem doorbroken wordt en dat daarmee meer kans op infectie ontstaat. Het spoelen van de blaas met antibiotica of desinfectans draagt niet bij aan het voorkomen van een blaasontsteking.
Taboes
Voor taboes rondom blaaskatheters, zoals angst voor pijn of lekkage van urine of angst voor onprettige geur, kan goed voorlichtingsmateriaal over blaaskatheters helpen. Verenso, specialisten in ouderengeneeskunde, publiceerde een informatieve folder voor cliënten over het gebruik van een katheter. Deze folder is gebaseerd op de Verensorichtlijn Blaaskatheters.
Folder: Informatie over uw blaaskatheter (pdf).
Alternatieven op Zorg voor Beter
Er zijn meer alternatieven voor de (verblijfs)katheter bij incontinentie; lees meer hierover bij het thema: