WIFA-model: gelijkwaardig samenwerken met vrijwilligers

Vrijwilligers zijn van onschatbare waarde voor hulpvragers én mantelzorgers. Een goede samenwerking tussen zorgmedewerkers en vrijwilligers is daarom essentieel. Hiervoor zijn heldere afspraken, informatie-uitwisseling en waardering voor elkaars werk essentieel. In het WIFA-model komen al deze aspecten aan bod.
WIFA staat voor:  

• Waarderen
• Informeren
• Faciliteren
• Afstemmen

Gebruik deze werkwoorden in je samenwerking als professional in zorg of welzijn.

Waarderen

Vrijwilligers zetten zich belangeloos in en dat mag gewaardeerd worden. Door belangstelling te tonen voor hun werkzaamheden, door eens een kaartje te sturen of door het geven van een eindejaarsgeschenk. Om maar een paar voorbeelden te noemen. En vergeet vooral niet de vrijwilligers extra in het zonnetje te zetten tijdens de Nationale Vrijwilligersdag! Deze is jaarlijks op 7 december. 

Wat kan je helpen?

• Een goede intake helpt om vrijwilligers te binden. Zet hierin de motivatie van hem of haar centraal. Evalueer regelmatig wat er goed gaat en wat niet goed gaat in de samenwerking.
• ​Toon belangstelling voor hun werkzaamheden.
• Stuur eens een kaartje of geef een eindejaarsgeschenk.
• Het waarderen van vrijwilligers vraagt om middelen. Ga hier creatief mee om: denk bijvoorbeeld aan sponsoring en donaties. Vraag de lokale winkelier of een grote ondernemer of zij jullie hierbij willen helpen.  

Bekijk ook op het Platform Vrijwillige Inzet van NOV voor meer tips.

Informeren

Om hun werk goed uit te kunnen voeren, hebben vrijwilligers de juiste informatie nodig over de cliënt en zijn of haar situatie? Houd hen daarom op de hoogte van dingen die relevant kunnen zijn. Op jouw beurt kun je als professional ook leren van de ervaringen en kennis van vrijwilligers. De vrijwilliger kent de cliënt en naasten op een andere manier dan jij. Zij ondernemen activiteiten en hebben meer tijd voor een goed gesprek. Je kunt deze informatie dus ook goed benutten. Vraag daarom ook naar hun ervaringen 

Wat kan je helpen?

• Zijn de vrijwilligers niet bij jullie organisatie in ‘dienst’? Maar werk je bijvoorbeeld met veel vrijwilligers uit de wijk. Leuk idee: organiseer eens per kwartaal of half jaar een ontmoetingsbijeenkomst.
• Voor een goede samenwerking tussen mantelzorgers, cliënten, vrijwilligers en professionals is het noodzakelijk dat jullie elkaar informeren over hoe het met de cliënt gaat. Als professional heb je natuurlijk een geheimhoudingsplicht en kun je niet zomaar alle informatie aan iemand doorgeven. Tenzij de cliënt of contactpersoon hier toestemming voor geeft. Leg dit vast in het zorgleefplan of ergens anders in het dossier, ook om wie en wat het precies gaat.

Faciliteren

Vrijwilligers zijn geholpen als ze beschikken over relevante kennis en als randvoorwaarden goed zijn geregeld. Wat moeten vrijwilligers weten en kunnen om contact te leggen, ondersteuning of hulp te bieden en op te treden in noodsituaties?  
Denk aan:

• Goede instructies en het aanleren van vaardigheden, bijvoorbeeld het aanleren van rolstoel rijden, handelen bij slikproblemen of gedragsproblemen. Het kan helpen om trainingen en cursussen te organiseren.
• Voorwaarden waarover vrijwilligers moeten beschikken om bepaalde activiteiten te ondernemen? Denk aan mobiele telefoon, geldig rijbewijs of verzekering. 

Wat kan je helpen?

Het helpt om als organisatie te weten voor welke zorgtaken je een vrijwilliger wel of niet mag inzetten. Aan de taken die vrijwilligers uitvoeren, stelt de wet geen grenzen. Wél aan de kwaliteit en veiligheid ervan. Mag een vrijwilliger bijvoorbeeld een hulpvrager met slikproblemen helpen? Of je iemand voor een bepaalde taak mag inzetten, hangt af van de vraag of de vrijwilliger daarvoor over de juiste kennis en vaardigheden beschikt.

• Lees meer over de grenzen aan vrijwilligerswerk

Afstemmen

Vrijwilligers zijn onderdeel van het team dat betrokken is bij de mantelzorger en zijn of haar naaste. Stem de werkzaamheden met elkaar af, zodat je niet langs elkaar heen werkt. Ga ook in gesprek over wensen, verwachtingen en grenzen. Laat vrijwilligers zelf aangeven wat zij wel en niet prettig vinden om te doen. Door de rollen en werkzaamheden op elkaar af te stemmen, vergroot je het effect van het vrijwilligerswerk en leidt tot een gemotiveerde vrijwilliger.  

Wat kan je helpen?

Er wordt een steeds groter beroep gedaan op vrijwilligers en de vraagstukken kunnen complexer worden. Het is belangrijk om in gesprek te gaan over grenzen en verwachtingen.

Houd rekening met de volgende grenzen:

• Persoonlijke grenzen: wat wil een vrijwilliger zelf wel en niet doen?
• Rationele grenzen: deze hebben te maken met de samenwerking tussen alle betrokkenen. Wie is bereid wat voor een ander te doen?
• Functionele grenzen: welke werkzaamheden en verantwoordelijkheden heeft de vrijwilliger en is dit ook passend?