WIFA-model: gelijkwaardig samenwerken met vrijwilligers

Goede samenwerking voor betere zorg

Vrijwilligers zijn van onschatbare waarde voor hulpvragers én voor mantelzorgers en naasten. Een goede samenwerking tussen zorgmedewerkers en vrijwilligers is daarom erg belangrijk. Hiervoor moeten er heldere afspraken, uitwisseling van informatie en waardering voor elkaars werk zijn. In het WIFA-model komt dit allemaal voorbij.

WIFA staat voor:  

• Waarderen
• Informeren
• Faciliteren
• Afstemmen

Gebruik deze woorden voor je samenwerking met een vrijwilliger als professional in zorg of welzijn.

Waarderen

Vrijwilligers werken hard zonder dat ze er iets voor terugkrijgen. Daarvoor verdienen ze onze waardering. Je kunt je waardering bijvoorbeeld laten zien door:

• interesse te tonen voor hun werk; 
• een kaartje te sturen;
• een eindejaarsgeschenk te geven. 

En vergeet vooral niet de vrijwilligers extra in het zonnetje te zetten tijdens de Nationale Vrijwilligersdag. Deze dag is ieder jaar op 7 december. 

Begin de samenwerking goed

Een goed intakegesprek helpt je om vrijwilligers te betrekken bij de zorg voor jouw cliënt. Bespreek in dit gesprek vooral iemands redenen om als vrijwilliger te werken. Bekijk samen regelmatig wat er goed gaat en wat er niet goed gaat in de samenwerking.

Zoek financiële hulp

​Houd er rekening mee dat waardering geld kost. Zoek hiervoor creatieve oplossingen. Denk bijvoorbeeld aan sponsors en donaties. Vraag lokale winkeliers of een grote ondernemer om je hierbij te helpen.

Kijk voor tips ook op het Platform Vrijwillige Inzet van de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV).

Informeren

Vrijwilligers hebben voor hun werk de juiste informatie nodig over de cliënt en zijn of haar situatie. Houd vrijwilligers daarom op de hoogte van dingen die mogelijk relevant zijn. Jij kunt zelf ook weer leren van hun ervaringen en kennis.

De vrijwilliger kent de cliënt en naasten op een andere manier dan jij. Zij doen samen activiteiten en hebben meer tijd voor een goed gesprek. Deze informatie kan je goed gebruiken bij de zorg voor de cliënt. Vraag daarom ook naar hun ervaringen.

Organiseer bijeenkomsten

Zijn de vrijwilligers niet bij jouw organisatie 'in dienst', maar werk je bijvoorbeeld met veel vrijwilligers uit de wijk? Dan is het een leuk idee om ieder kwartaal of half jaar een ontmoetingsbijeenkomst te organiseren.

Wees voorzichtig met informatie

Voor een goede samenwerking tussen mantelzorgers, cliënten, vrijwilligers en professionals moet je elkaar informeren over hoe het met de cliënt gaat. Maar bedenk wel dat je als professional een geheimhoudingsplicht hebt. 

Je kunt dus niet zomaar alle informatie aan een ander doorgeven. Dat mag alleen als de cliënt of contactpersoon hiervoor toestemming geeft. Leg deze toestemming vast in het zorgleefplan of ergens anders in het dossier. Vermeld daarbij ook om wie en wat het precies gaat.

Faciliteren

Het helpt vrijwilligers als ze relevante kennis hebben en als de randvoorwaarden in orde zijn. Maar wat moeten vrijwilligers weten en kunnen om contact te maken en om ondersteuning of hulp te bieden, ook in noodsituaties?

Zorg voor de juiste ondersteuning

Het is belangrijk dat je vrijwilligers goede instructies geeft. Ook moet je hen soms bepaalde vaardigheden aanleren. Bijvoorbeeld hoe ze met een rolstoel rijden en of hoe ze moeten handelen bij slikproblemen of gedragsproblemen. Het is misschien ook nuttig om trainingen en cursussen te organiseren.

Voor sommige activiteiten moeten vrijwilligers aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zo moeten ze vaak een mobiele telefoon, geldig rijbewijs of bepaalde verzekering hebben. 

Weet wat iemand kan

Het helpt als je weet voor welke zorgtaken je een vrijwilliger mag inzetten. Er zijn volgens de wet geen grenzen aan wat vrijwilligers mogen doen. Maar er zijn wel grenzen als het gaat om kwaliteit en veiligheid. Mag een vrijwilliger bijvoorbeeld iemand helpen met slikproblemen? 

Dus wie mag je voor welke taak inzetten? Dat hangt af van of de vrijwilliger de juiste kennis en vaardigheden heeft voor die taak. Lees meer over de grenzen aan vrijwilligerswerk.

Afstemmen

Vrijwilligers zijn onderdeel van het team dat betrokken is bij de cliënt en de mantelzorger. Stem jullie werkzaamheden met elkaar af, zodat je niet langs elkaar heen werkt. 

Ga ook in gesprek over wensen, verwachtingen en grenzen. Laat vrijwilligers zelf aangeven wat zij wel en niet prettig vinden om te doen. Door de rollen en werkzaamheden op elkaar af te stemmen heeft het vrijwilligerswerk meer effect. En dat leidt tot een gemotiveerde vrijwilliger.  

Houd rekening met iemands grenzen

Vrijwilligers in de zorg krijgen steeds meer te doen. En de taken kunnen ingewikkelder zijn. Kijk daarom als professional goed naar wat de vrijwilliger aan kan. Houd daarbij rekening met deze grenzen:

• Persoonlijke grenzen: wat wil een vrijwilliger zelf doen en wat niet?
• Rationele grenzen: deze grenzen hebben te maken met de samenwerking tussen alle betrokkenen. Wie is bereid wat voor een ander te doen?
• Functionele grenzen: welke werkzaamheden en verantwoordelijkheden heeft de vrijwilliger? En is dit ook passend voor die persoon?