OOG-methodiek voor cultuursensitief omgaan met onbegrepen gedrag

De OOG-methodiek helpt professionals om mensen met dementie en een migratieachtergrond te begeleiden. Het gaat daarbij om het verminderen van onbegrepen gedrag. Ook is er aandacht voor de begeleiding van de mantelzorger. De OOG-methodiek is bedoeld voor ouderen die thuis wonen. 

Doel

Het doel van de OOG-methodiek is dat professionals zich zekerder voelen bij het begeleiden van cliënten met dementie en een migratieachtergrond en hun mantelzorgers bij het omgaan met onbegrepen gedrag. 

Voor wie?

De OOG-methodiek helpt professionals die werken met mensen met dementie buiten zorginstellingen. Onder andere casemanagers, wijkverpleegkundigen, verpleegkundigen  en sociaal werkers. De doelgroep bestaat uit thuiswonende mensen met dementie en een migratieachtergrond en hun mantelzorgers. 

Aan de slag met de OOG-methodiek

De aandachtspunten uit de OOG-methodiek geven veel inzicht. Ook als je niet met de OOG-methodiek aan de slag gaat. Daarom delen we ze op deze pagina. Natuurlijk werkt het veel beter om de OOG-methodiek toe te passen zoals die is bedoeld. Daarvoor is het nodig dat je een training volgt om vaardigheden te kunnen ontwikkelen.  

Vijf aandachtspunten

Volgens de OOG-methodiek zijn er 5 aandachtspunten van belang voor cultuursensitief omgaan met onbegrepen gedrag. Namelijk:   

1. Cultuursensitieve basishouding

Dit betekent dat je bewust bent van je eigen cultuur.  Daarnaast kun je je inleven in andere culturen en daarvoor openstaan. Je oordeelt daarbij niet, maar stelt vragen vanuit nieuwsgierigheid. Je let op dat je je niet laat leiden door oordelen, vooroordelen en aannames over de ander.

2. Elkaar ontmoeten

De naasten en de mantelzorger zijn heel belangrijk bij het omgaan met onbegrepen gedrag in de thuissituatie. Professionals ervaren alleen dat samenwerken met mantelzorgers van iemand met een andere cultuur niet altijd makkelijk gaat. 

Professionals zien vaak dat deze mantelzorgers overbelast zijn. Maar zij zien ook dat deze mantelzorgers het niet makkelijk vinden om zorg uit handen te geven. Vaak omdat deze mantelzorgers vanuit hun cultuur vinden dat de familie verantwoordelijk is voor de zorg. 

Hoe kun je dat veranderen? 

Volgens de OOG-methodiek is dat door te ontmoeten. Dit betekent dat je de tijd neemt om goed kennis te maken. En voor het opbouwen van een relatie en een vertrouwensband.

In een familiegesprek ontmoet je bijvoorbeeld alle naasten die betrokken zijn bij de zorg. Je maakt kennis met dat netwerk. Je toont interesse in wie ze zijn en wat hun band is met de persoon met dementie. Je kunt bijvoorbeeld ook vragen wat zij belangrijk vinden in de zorg. Hierdoor ontstaat er meer inzicht en begrip.

3. Samenspel met mantelzorg

Je hebt veel aandacht voor de relatie. Vraag regelmatig: ‘Hoe gaat het nu met u?’ Door goed te luisteren, een open houding te hebben en met respect te kijken naar waarden en gewoontes. Ook stem je met de mantelzorger af welke taken die kan oppakken in de verzorging. Je waardeert de bijdrage die de mantelzorger levert. 

4. Onbegrepen gedrag bespreken

Bij mensen met een andere cultuur is er soms minder kennis over dementie. Ook kennen zij niet altijd alle mogelijkheden voor zorg en ondersteuning. Daarom is het belangrijk dat je uitleg geeft over dementie. En dat je vertelt welke mogelijkheden er zijn in zorg en ondersteuning. 

Je legt bijvoorbeeld uit hoe boosheid door dementie veroorzaakt kan worden. Dit is extra belangrijk omdat de mantelzorger door te weinig kennis, kan bijdragen aan het onbegrepen gedrag. Zonder dat de mantelzorger dit zelf weet. Door informatie te geven kan je dit doorbreken. 

5. Omgaan met crisis

Mensen met een andere cultuur komen vaak wat later bij de zorg terecht. Daarom kan er vaker sprake zijn van een crisissituatie. 

Bij een crisissituatie neem je alle acties die nodig zijn om gevaar te vermijden. En om de risico’s zoveel mogelijk te verminderen. Daarna is het van belang dat je steeds samen met alle betrokkenen stappen volgt om tot een oplossing te komen. De oplossing probeer je vervolgens uit. Werkt dat niet? Dan volg je weer opnieuw de stappen voor een nieuwe oplossing. 

Het organiseren van een familiegesprek kan hierbij helpen. Hierbij moet je wel bedenken dat de mantelzorger niet altijd degene is die ook de beslissingen neemt voor de persoon met dementie. Dit kan ook iemand anders in de familie of groep zijn.  En soms zelfs iemand die in het buitenland woont.