Bevorderen van maaltijd-ambiance bij ouderen

Kleuren, geuren, samenstelling en portiegrootte, maar ook het gezelschap, omgevingsgeluiden en de aankleding van de eetruimte hebben een positieve invloed op de hoeveelheden die mensen eten. Denk ook aan muziek.

• Aankleding maaltijden belangrijk in zorginstellingen
• Factoren die de ambiance bevorderen

Aankleding maaltijden belangrijk in zorginstellingen

Uit onderzoek blijkt dat investeren in eten en drinken binnen de zorginstellingen loont als het gaat om gezondheidswinst, het welbevinden en de zorgkosten. Aandacht voor bijvoorbeeld de kwaliteit en presentatie van de maaltijden, de participatie, zelfredzaamheid en eigen keuze van de bewoner leveren positieve resultaten op. De maaltijdbeleving bij cliënten verbetert en zij krijgen een actievere rol rondom de maaltijd en de voorbereiding. De sfeer is beter, de werkdruk bij het personeel neemt af en er is minder voedselverspilling.

Factoren die de ambiance bevorderen

Welke onderdelen zijn van belang bij het creëren van een goede ambiance bij de maaltijden? Denk eens aan deze factoren:

• Maaltijdvoorziening
• Aankleding
• Bewoners
• Personeel
• Ruimte

Per onderdeel lees je hieronder welke mogelijkheden er zijn voor het bevorderen van een rustige, gezellige en huiselijke sfeer rond de maaltijden. Een feedbackinstrument voor de evaluatie van de afspraken over de ambiance vind je onder Evalueren.

Maaltijdvoorziening

• Serveer de warme maaltijd in schalen op de tafel. Zo ziet en kiest de bewoner wat hij op zijn bord wil, dus  menulijsten zijn niet nodig.
• Bied een keuze uit twee groenten, vlees en aardappelen.
• Laat bij broodmaaltijden bewoners zelf kiezen wat ze op hun brood willen. Geen van tevoren gesmeerde boterhammen.

Aankleding

• tafellaken op tafel
• glazen (geen plastic bekers)
• normale borden (geen drievaksbord)
• volledig bestek
• plantje of bloemetje
• achtergrondmuziek (of juist niet)
• servetten (gebruik als ‘slabber’ alleen het daarvoor bedoelde materiaal)
• afhankelijk van cultuur of religie: vraag een moment stilte voor en na de maaltijden

Bewoners

• Laat bewoners kiezen waar ze willen zitten.
• Start pas met de maaltijd wanneer iedereen aan tafel zit.
• Laat bewoners ongestoord de maaltijden gebruiken.
• Een bewoner krijgt alleen een ‘slab’ om, wanneer hij dit wil.

Personeel

• Een verzorgende, voedingsassistent of vrijwilliger zit ook aan tafel.
• De medewerker vraagt bewust wat de bewoner wil eten, hij gaat niet uit van ‘gewoonlijk’.
• Hetzelfde personeel blijft aanwezig gedurende de hele maaltijd, dus geen personeelswisseling vanwege pauzes of wisseling van diensten.
• De medewerker is tijdens de maaltijd actief betrokken met wat er aan tafel gebeurt.
• De medewerker deelt medicatie vóór de maaltijd uit.

Ruimte

• Doe geen andere activiteiten dan het eten in de kamer tijdens de maaltijd.
• Tijdens de maaltijd is de kamer afgesloten voor familie en andere zorgprofessionals. Een uitzondering maak je wanneer het noodzakelijk is de bewoner te observeren tijdens de maaltijd of wanneer familie helpt tijdens de maaltijd. In dat geval is de familie of medewerker aanwezig vanaf de aanvang tot het einde van de maaltijd.
• Tijdens maaltijden staan de maaltijdkarren, medicijnkarren, dossierkar, lege rolstoelen en rollators uit het zicht van de bewoners.
• Voldoende verlichting is noodzakelijk.
• Direct na de maaltijd wordt alles opgeruimd.

Kijk naar mogelijkheden

Phyllis den Brok vertelt over onderzoek en goede voorbeelden. 

Lees meer over het onderzoek Genieten aan tafel in verpleeghuizen op de website van het RIVM.