9 tips om samen te werken aan infectiepreventie

Waarom is infectiepreventie zo belangrijk?

Steeds meer bacteriën zijn ongevoelig voor antibiotica. Daardoor kunnen eenvoudig te genezen ziektes weer levensbedreigend worden. Infectiepreventie kan dit tegengaan en kwetsbare ouderen dus beschermen. Maar het is niet eenvoudig voor organisaties om hun beleid en manier van werken te veranderen. Daarom ondersteunen Martijn Simons en Karlijn Nanninga al 50 verpleeghuisorganisaties bij hun werk aan infectiepreventie.

1. Betrek iedereen erbij die met infectiepreventie te maken heeft

Onder andere de verzorgenden, verpleegkundigen, de manager en de specialist ouderengeneeskunde hebben met infectiepreventie te maken. 

Karlijn: 'De bestuurder is belangrijk om een visie over infectiepreventie uit te dragen. Doet jouw organisatie nog weinig aan infectiepreventie? Dan kun je de bestuurder zeker opzoeken om het gesprek aan te gaan. Bijvoorbeeld met de vraag: "Wat is jouw visie als het gaat om infectiepreventie?"'

2. Stel een aandachtsvelder of contactpersoon aan

Karlijn: 'Een aandachtsvelder weet alles van dit onderwerp. Daarom kan deze persoon het onderwerp onder de aandacht brengen bij collega’s en hen motiveren. Als ze knelpunten tegenkomen, maken ze dat bespreekbaar. Met het team en de leidinggevende. We zien vaak dat de aandachtsvelder een positieve invloed heeft.'

3. Vergeet de schoonmaak niet

Karlijn: 'Het is belangrijk dat schoonmakers ook op de hoogte zijn van persoonlijke hygiënemaatregelen, zoals nagels kort houden en geen sieraden dragen. Daarnaast werkt het goed om met elkaar het gesprek aan te gaan. Hoe kun je het met elkaar goed schoonhouden? En hoe kun je met elkaar samenwerken aan infectiepreventie?' 

Meer weten over afspraken met de schoonmaak? Bekijk dan ons artikel 'Vijf tips over hygiëne voor zorgmedewerkers'.

4. Maak eventueel gebruik van de Regionale Zorgnetwerken Antimicrobiële Resistentie

Martijn: 'Zorgnetwerken kunnen je ondersteunen in infectiepreventie. Bijvoorbeeld door voor een aantal uur per week een deskundige infectiepreventie aan te bieden. Die kan je begeleiden bij het opstellen van een infectiepreventiecommissie.'

Benieuwd onder welk zorgnetwerk jouw regio valt? Bekijk dan de website Regionale Zorgnetwerken Antimicrobiële Resistentie van de zorgnetwerken. 

5. Weet dat je infectiepreventie niet alleen kunt doen

Martijn: 'Deze tip is vooral belangrijk voor aandachtsvelders. Wanneer jij je als enige verantwoordelijk voelt, ga je je een politieagent voelen naar collega’s. Het kan helpen om een maatje te zoeken. Maak vooral gebruik van collega’s die de meerwaarde zien en trek gezamenlijk op.'

'Het werkt ook goed om intervisie te hebben met collega-aandachtsvelders. Wissel met elkaar uit waar je tegenaan loopt en hoe je dat kunt oplossen. Tot slot is het belangrijk dat je ondersteuning krijgt van je manager. Die kan zorgen voor de voorwaarden die nodig zijn voor infectiepreventie.'

6. Gebruik werkvormen waarmee je zorgt voor draagvlak

Karlijn: 'Ik heb bijvoorbeeld een aandachtsvelder geadviseerd om een werksessie te organiseren met collega’s. Hier waren ook de schoonmaak en een aantal teamleiders bij aanwezig.'

'We hebben toen de werkvorm "auw en wow" gebruikt. Je vraagt iedereen om een wow-moment en een auw-moment op te schrijven. Daarover ga je dan met elkaar in gesprek. Bijvoorbeeld met de vraag: "Hoe kunnen we van een auw een wow maken?" Waarom werkt dit goed? Je gaat dan niet zeggen: "Jullie moeten die ringen afdoen." In plaats daarvan ga je met elkaar ophalen: "Wat vinden wij als team belangrijk?"'

7. Maak grotere onderwerpen bespreekbaar met kleine, praktische aandachtspunten

Martijn: 'Wij hebben bij alle 50 organisaties de werkvorm "auw en wow" gebruikt. Wat opvalt is dat dat de gesprekken altijd klein beginnen. Het gaat bijvoorbeeld over de pospoeler of over handschoenen dragen.'

'Dit praktische leidt vaak weer tot een gesprek over grotere onderwerpen. Bijvoorbeeld: Wat is nou eigenlijk onze cultuur op de afdeling? Wat is nou onze kennisbehoefte en hoe doen we dat qua scholing? En: Hoe zorgen we ervoor dat medewerkers de juiste kennis op de juiste manier inzetten?'

8. Zorg voor een infectiepreventiecommissie

Martijn: 'Met een infectiepreventiecommissie vergroot je het draagvlak voor infectiepreventie. Dit doe je door verschillende professionals deel te laten nemen, allemaal met hun eigen manier van kijken. Een commissie kan je helpen de eerste stappen te zetten. Het is belangrijk dat daar ook een manager of directeur in zit. Zo krijg je ideeën gelijk ook in de organisatie geregeld. De specialist ouderengeneeskunde is meestal de voorzitter en neemt de medische regie op zich.’

Karlijn: 'Zorg dat er altijd mensen uit de praktijk bij zitten. Zij weten namelijk het best wat zij nodig hebben en wat er mist op afdelingen. Wil je een infectiepreventiecommissie opzetten voor een grote organisatie? Overweeg dan om de infectiepreventiecommissie meer op strategisch niveau te organiseren. Daarnaast kun je dan een werkgroep samenstellen die meer over de toepassing van infectiepreventie gaat.’ 

Benieuwd naar een voorbeeld? Bekijk dan de handleiding van het regionaal zorgnetwerk antibioticaresistentie van Noord-Brabant (pdf).

9. Besef dat gedragsverandering tijd kost

Karlijn: 'Het blijft toch vaak een kwestie van de lange adem. Vaak moet je informatie meerdere keren per jaar herhalen. Blijf ook vooral op een leuke en een aantrekkelijke manier aandacht vragen. Bijvoorbeeld met een quiz. Juist nu na corona merken we dat professionals ook wel een beetje moe zijn van maatregelen. De manier waarop je iets aanbiedt, kan daarin veel verschil maken.’