Psychofarmaca (kalmerende medicijnen)
Laatst bijgewerkt op: 28-11-2023
Psychofarmaca kunnen helpen bij psychische aandoeningen, maar ze lossen onbegrepen gedrag niet op. Soms is dit soort kalmerende medicijnen tijdelijk nodig. Maar je moet het alleen gebruiken als noodmaatregel. Daarnaast moet er een plan zijn om het gebruik af te bouwen. Op deze pagina lees je meer over het gebruik van psychofarmaca in de zorg en wat de Wet zorg en dwang (Wzd) hierover zegt.
Wat zijn psychofarmaca?
Psychofarmaca zijn medicijnen die invloed hebben op het centrale zenuwstelsel. Ze kunnen helpen bij psychische aandoeningen, bijvoorbeeld een depressie of een angststoornis. Maar er zijn ook psychofarmaca die helpen bij slapeloosheid of dementie. Bekijk hier alle soorten psychofarmaca.
Hoe lang mag je psychofarmaca gebruiken?
Psychofarmaca kunnen helpen om onrustige cliënten te kalmeren. Maar het is beter om deze medicijnen niet langer dan een week te gebruiken. Daarna werkt het middel mogelijk niet meer, terwijl de cliënt vaak wel last heeft van de bijwerkingen.
Bij psychofarmaca moet je rekening met ernstige negatieve bijwerkingen, zoals:
- sufheid
- stijfheid
- duizeligheid (met meer kans op vallen)
- hoge bloeddruk
- onrust
- agitatie
- meer kans op een beroerte en longontsteking
- slaperigheid
- depressiviteit
- hoofdpijn
- kwijlen
- gewichtsschommelingen
- seksuele stoornissen
- maag-darmklachten
Voorgeschreven als 'zo nodig'
Een arts schrijft de psychofarmaca voor. Deze arts beslist dus wanneer de cliënt met de medicijnen start en weer stopt. Vaak schrijft de arts deze medicijnen voor als ‘zo nodig’. Dan kan je als verzorgende zelf bepalen wanneer de cliënt het middel moet krijgen.
Houd daarom in de gaten wat de negatieve bijwerkingen zijn voor je cliënt. Je kunt dit aangeven binnen het team of bij de arts, zodat je samen kunt kijken naar andere oplossingen.
Psychofarmaca en de Wet zorg en dwang
Binnen de Wzd vallen psychofarmaca onder onvrijwillige zorg. Volgens deze wet is overleg met de cliënt of mantelzorger binnen een multidisciplinaire aanpak vereist. Een behandelplan en een evaluatie hiervan zijn hierbij noodzakelijk.
Deze aanpak dwingt professionals om niet te lang door te gaan met psychofarmaca. In plaats daarvan moet je de cliënt op andere manieren helpen. De Wzd zegt bovendien dat zorgprofessionals de juiste kennis en ervaring moeten hebben. Dat is belangrijk om op een professionele manier om te gaan met probleemgedrag bij dementie.
Omgaan met probleemgedrag
Psychofarmaca worden vaak ingezet bij probleemgedrag. Op Zorg voor Beter vind je bij het thema Probleemgedrag een stappenplan voor omgaan met probleemgedrag. Belangrijke stappen zijn hoe je het herkent en hoe je het in een multidisciplinair team bespreekt.
