Familieparticipatie
Laatst bijgewerkt op: 26-05-2023
Het betrekken van familie en wettelijk vertegenwoordigers bij het verantwoord afbouwen van vrijheidsbeperkende maatregelen is minstens zo belangrijk als het betrekken van medewerkers.
De argumenten die in het verleden door medewerkers zijn gebruikt om vrijheidsbeperkende middelen toe te passen, gelden soms met de huidige kennis niet meer. Ook familieleden zullen dus hun denkwijze hierover aan moeten passen.
Wie is verantwoordelijk?
Er bestaat nog wel eens onduidelijkheid over de verantwoordelijkheid van familie bij de afbouw van vrijheidsbeperkende maatregelen. Zoals in het volgende voorbeeld:
‘Peter is een volwassen man met een ernstige verstandelijke beperking. Hij woont in een zorginstelling en slaapt al jaren ’s nachts in een onrustband. De arts en medewerkers van de zorgorganisatie willen deze band graag afbouwen en op zoek gaan naar minder ingrijpende alternatieven. De ouders van Peter zijn het hier niet mee eens. Zij willen dat de band blijft en geven aan dat zij de verantwoordelijkheid wel op zich willen nemen. Ze stellen voor om dit schriftelijk vast te leggen.’
Dit klinkt als een logisch voorstel, maar in de praktijk werkt het niet zo. Juridisch heeft een dergelijke verklaring geen waarde. Peter woont in de zorginstelling en de arts en medewerkers daar zijn verplicht professioneel te handelen en goede, verantwoorde zorg te bieden. Zij zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen handelen. De betreffende arts handelt professioneel als hij voorstelt om de band af te bouwen. De ervaring leert, en onderzoeken wijzen uit, dat deze band gevaarlijke situaties op kan leveren en veel negatieve bijeffecten heeft. Daarnaast zijn er allerlei minder ingrijpende alternatieven beschikbaar. De arts mag in dit geval vanuit zijn professionele verantwoordelijkheid tegen de wens van de familie in gaan en toch de band afbouwen, mits dit op een verantwoorde manier gebeurt.
Familiebijeenkomst
Daarnaast kun je als zorgorganisatie een familiebijeenkomst organiseren. Vilans heeft voor de deelnemers van de verbetertrajecten over vrijheidsbeperking een korte instructie geschreven voor het organiseren van zo’n bijeenkomst.
Betrekken bij het multidisciplinaire overleg
Het is uiteraard ook van belang de wettelijk vertegenwoordiger te betrekken bij het multidisciplinaire overleg over het verantwoord afbouwen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Bekijk hiervoor de tool Formulier afbouw vrijheidsbeperking. Familie kan een belangrijke bijdrage leveren in het zoeken naar een passend alternatief dat aansluit bij het leven en de beleving van de cliënt.
- Lees hier meer over het informeren van de familie bij vrijheidsbeperking.
