Praten over seksualiteit met cliënten

• Realiseer je op de eerste plaats dat bewoners behoefte kunnen hebben aan intimiteit en seksualiteit.
• Realiseer je ook dat je geneigd bent je eigen gevoelens ten opzichte van intimiteit en seksualiteit op anderen te projecteren.
• Behandel de intimiteit en seksualiteiten van een bewoner met respect.
• Garandeer privacy, klop niet alleen aan, wacht ook op antwoord.
• Toon empathie bij handelingen aan het lichaam.
• Wees je bewust van functionele intimiteit tijdens handelen.
• Let op signalen, neem als je kunt het initiatief om erover te praten, of als je dat niet kunt, verwijs de bewoner door naar iemand die dat wel kan.
• Bespreek seksualiteitsvraagstukken tijdens het teamoverleg.

Bron: Scholingsmap (pdf, 2020) kenniscentrum Rutgers en Vilans

Maak het onderwerp bespreekbaar

Besef dat het voor veel cliënten en hun naasten niet eenvoudig is om zelf over intimiteit en seksualiteit te beginnen. Het helpt als je aangeeft dat het onderwerp bespreekbaar is. Het aangeven dat een gesprek over intimiteit of seksualiteit mogelijk is, is vaak al voldoende. Een cliënt weet dan dat hij of zij er over kan beginnen. De meeste cliënten zijn heteroseksueel, maar houd er rekening mee dat iemand homoseksueel, lesbisch of biseksueel kan zijn. Spreek bijvoorbeeld over uw partner in plaats van uw man of uw vrouw.

Aandacht voor seks en intimiteit hoort bij persoonsgerichte zorg

Psycholoog Tineke Roelofs, die de houding en kennis van zorgmedewerkers over seksualiteit en intimiteit onderzocht, ontdekte dat dat de houding van zorgverleners positiever was als zij het gevoel hadden meer persoonsgerichte zorg te bieden. ‘Als je cliënten ziet als personen, hoort seksualiteit en intimiteit daarbij als iets normaals.’ Bekijk ook de presentatie van Tineke Roelofs bij de Universiteit van Nederland.

Bepaalde aandoeningen en medicatie

Dementie, Parkinson, COPD, allemaal ziekten die invloed kunnen hebben op de beleving van intimiteit en seksualiteit. Bij dementie raken mensen soms ontremd. Gevoelens en verlangens komen er vaker ongefilterd uit. Bij de ziekte van Parkinson kan de medicatie grote invloed op het libido hebben en zorgen voor té sterke, niet te remmen lustgevoelens. Ook antidepressiva en andere medicijnen kunnen invloed hebben. Het is raadzaam om eventuele bijwerkingen van medicatie op intimiteit en seksualiteit voor het starten van de medicatie te bespreken. Bekijk voor meer informatie de brochures over de invloed van verschillende aandoeningen en medicatie op de beleving van seksualiteit.

Bronnen

• Website www.seksindepraktijk.nl van Kenniscentrum Rutgers
• Scholingsmap intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg van Rutgers en Vilans