Antidecubitusmatrassen
Laatst bijgewerkt op: 24-09-2024
Onderdelen die een rol spelen bij het inzetten van een antidecubitusmatras zijn de mate van het optreden van druk en schuifkrachten, de risicofactoren, het ziekteproces en lengte en het gewicht van de cliënt. Je zult dus steeds moeten beoordelen wat er past bij de cliënt.
Een antidecubitusmatras alléén kan decubitus niet voorkomen of genezen, maar het zorgt wel voor verlichting en uitstel. Antidecubitusmatrassen zijn dus een aanvullende maatregel op de wisselschema’s voor houdingsverandering. Wanneer houdingsverandering bij de cliënt niet mogelijk zijn, heeft een dynamisch matras de voorkeur boven een basismatras. Er zijn veel verschillende materialen bij door diverse leveranciers.
Bij het gebruik van antidecubitusmatrassen blijft het observeren van het effect van het gebruikte matras belangrijk. Wanneer het matras in gebruik is kun je pas zien of het matras zijn werk doet. Het hangt af van het resultaat of het matras of er wordt doorgegaan met het matras of dat deze wordt aangepast.
De verschillende antidecubitusmatrassen:
| Type matras | Indicatie | Bijzonderheden |
| Watermatras: Matras met twee of drie compartimenten gevuld met water. | Preventief bij laag risico cliënten. | Een klassiek systeem dat niet veel meer gebruikt wordt. Vermijd hangmateffect door laken losjes in te stoppen. Het water moet 37 graden blijven. |
| Vezelmatras: Matras gevuld met (ev. holle gesiliconeerde) vezels. Voelt aan als een dik soort dekbed. | Preventief bij laag risico cliënten. Verhoogt het comfort. | Moet 1x daags opgeschud en gekeerd worden. Vermijd hangmateffect door laken losjes in te stoppen. |
| Foammatras: Matras van schuimrubber. Soepel en drukverlagend. Het materiaal wordt zacht door de lichaamstemperatuur van de cliënt waardoor de druk optimaal verdeeld wordt. | Preventief bij cliënten met laag tot matig risico op decubitus en bij cliënten met verhoogde comfortvraag (bijvoorbeeld in de palliatieve en de terminale fase). | Typen: koud schuim, multilayer, traagschuim en polyurethaanschuim. Vermijd hangmateffect door laken. |
| Luchtmatras: Matras opgeblazen met lucht. In het algemeen m.b.v. een pomp: constante druk zorgt voor problemen met drukvermindering en drukverdeling. | Preventief bij laag tot hoog risico cliënten. | Huidverweking voorkomen door gebruik van incontinentiemateriaal. Vermijd hangmateffect door laken losjes in te stoppen. Gebruik goede transfertechniek om wrijving te voorkomen. |
| Alternerend luchtmatras: Matras bestaande uit meerdere compartimenten met een pompsysteem. De compartimenten worden afwisselend opgeblazen of leeggedrukt. Geavanceerde systemen stellen zich automatisch in op gewicht en houding van de cliënt. | Preventief bij laag tot hoog risico cliënten. Curatief en comfortverhogend. | Keuze mede laten bepalen door het gewicht van de cliënt. |
| Low-air loss matras: Drukverdeling wordt maximaal verspreidt. De druk is constant, doordat continu lucht ontsnapt en er wordt veel lucht aangezogen. Er bestaan low-air loss systemen met de mogelijkheid tot automatische wisselligging tot een hoek van 45 graden. | Preventief bij matig tot hoog risico cliënten. Curatief en comfortverhogend. | Geen incontinentiematerialen gebruiken. |
| Air fluidized systeem: Zandbed. Zeer fijne gesiliconeerde natron glaskorrels worden in beweging geblazen waardoor zeer lage contactdrukken bereikt kunnen worden. | Preventief bij cliënten met hoog risico op decubitus. Curatief en comfortverhogend. | De temperatuur kan geregeld worden. Warmte leidt tot extra vochtverlies bij de cliënt waardoor men extra vocht moet toedienen. Kunnen wondvocht en (geuren van) andere afvalstoffen verwerken. Huidverweking voorkomen door gebruik van incontinentiemateriaal. Gebruik goede transfertechniek om wrijving te voorkomen. Vermijd hangmateffect door laken losjes in te stoppen. |
Bronnen:
- Richtlijn Decubitus, V&VN, 2021
- WCS Wondenboek, 2018