Digitale zorg en Wet zorg en dwang

De kern van de Wzd is ‘Nee, tenzij’. De wet gaat uit van het idee dat dwang niet thuishoort in de zorg voor ouderen of gehandicapten. Cliënten krijgen alleen zorg die in het zorgleefplan staat. En voor vrijheidsbeperkende maatregelen is het nodig dat de cliënt daarmee instemt. Lees meer over de Wet zorg en dwang en over onvrijwillige zorg.

Welke zorgtechnologieën vallen onder de Wzd?

De Wzd geldt vaak bij technologieën die ondersteunen bij de zorg voor cliënten met dementie. Dit kan zowel zijn bij mensen die thuis wonen als bij mensen in een verpleeghuis. Het gaat dan bijvoorbeeld om de plaatsing van sensoren op de kamer of appartement. De cliënt wordt dan namelijk op de een of andere manier in de gaten gehouden. 

Deze zorgtechnologieën vallen automatisch onder de Wzd:

• leefpatroonmonitoring: vooral de aanvullende bewakingsfuncties noodsituatiedetectie (bijvoorbeeld vallen) en dwaaldetectie;
• beeldschermzorg: alleen bij gebruik van de camera in een seniorentablet met leefpatroonmonitoring voor controle na een rode melding;
• externe en interne leefcirkels;
• bedsensoren;
• slim incontinentiemateriaal.

Toezicht op afstand en hulpmiddelen ter vervanging van het toezicht worden gefinancierd vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz).

Onvrijwillige zorg bij digitale zorg

Verzet de cliënt zich tegen een zorgtechnologie of er is geen toestemming van de cliënt of vertegenwoordiger? Dan is er sprake van onvrijwillige zorg. Als zorgverlener ben je dan verplicht om het stappenplan Wzd volgen. Lees meer over het stappenplan Wzd.

Het kan 2 dingen betekenen als een cliënt met dementie zich verzet en bepaalde zorg weigert:

• De cliënt is het niet eens met het gebruik van de zorgtechnologie.
• De cliënt voelt ongemak door het gebruik van de technologie en laat daardoor afwijkend gedrag zien.

Afwijkend gedrag kan dus een vorm van verzet zijn. Het is belangrijk om daarop te letten. De reden of oorzaak maakt niet uit. In beide gevallen is er sprake van onvrijwillige zorg en moet je het stappenplan Wzd volgen.

Voorbeelden van verzet tegen digitale zorg

Cliënten kunnen zich op verschillende manieren verzetten tegen vormen van digitale zorg. We bespreken hier een paar voorbeelden uit de praktijk.

Niet meer thuis naar de wc

Leefpatroonmonitoring gebruikt een netwerk van kleine bewegingssensoren verspreid door de woning. Sommige cliënten denken onterecht dat de sensor in de wc een camera is. Dit kan tot afwijkend gedrag leiden. De cliënt gaat bijvoorbeeld niet meer thuis naar de wc, maar in een café of restaurant verderop in de straat. Dit is een uiting van verzet en dus onvrijwillige zorg.

Stekkers uit het stopcontact 

Bij leefpatroonmonitoring in de slaapkamer halen cliënten soms de stekker van de bedsensor uit het stopcontact. Zij hebben het gevoel dat iemand hen bekijkt of ze snappen niet wat de stekker daar doet.

Clip van de slimme inco trekken

Bij slim incontinentiemateriaal trekken sommige cliënten de clip van het materiaal af en gooien die weg. Zij vinden die bijvoorbeeld niet comfortabel aanvoelen. Dit kun je zien als verzet.