Kracht en veerkracht van mantelzorgers

Als je aan de slag gaat met dit thema werk je aan de volgende leerdoelen:

• Je bespreekt hoe het met mantelzorgers gaat en hebt daarbij oog voor wat zwaar is én wat energie geeft.
• Je signaleert het welzijn van mantelzorgers.
• Je brengt samen met mantelzorgers in kaart hoe het met hen gaat en wat hun kracht is, zodat ze de zorg en ondersteuning (nog) beter aan kunnen.

Wat moet jij weten over het signaleren van kracht en veerkracht? Deze interactieve powerpointpresentatie zet de belangrijkste punten op een rij.

Bekijk de powerpointpresentatie: 'Kracht en veerkracht van mantelzorgers' (zie downloads)

Zorgen voor een ander heeft zowel positieve als negatieve kanten.

Uit onderzoek blijkt dat mantelzorg veel positiefs brengt:

• Mensen die gemiddeld drie uur per week mantelzorgen, zijn gelukkiger dan mensen die minder of niet zorgen.
• 82% van de mantelzorgers geeft aan dat het helpen een goed gevoel geeft. 
• 53% van de mantelzorgers geeft aan dat de band met de cliënt nauwer wordt. 
• Mantelzorgers ervaren het helpen als positief, als ze zorgen voor mensen met een verstandelijke beperking of voor mensen die niet lang alleen kunnen zijn.
• Mantelzorgers ervaren het helpen ook als positief, als de cliënt laat merken dat hij de hulp waardeert. 
• Mantelzorgers ervaren langdurig helpen als positiever dan intensief helpen.

Maar mantelzorg heeft ook negatieve gevolgen:

• Mantelzorgers kunnen soms de situatie niet loslaten.
• Mantelzorgers raken soms ziek of overspannen door de hulp die zij geven.

Deze conclusies komen uit het rapport Informele hulp: wie doet er wat? van het Sociaal en Cultureel Planbureau (2015).

Vaak komen vooral de negatieve gevolgen van mantelzorg in het nieuws. Maar het is misschien wel belangrijker om aandacht te geven aan de positieve kanten van mantelzorg. Als jij als professional samen met de mantelzorger focust op zijn kracht, komt er meer balans. 

Om erachter te komen hoe het met de mantelzorger gaat en wat hem veerkracht geeft, is het nodig in gesprek te gaan. Enkele tips:

• Bied een luisterend oor en heb een open houding.
• Geef de mantelzorger de regie in het gesprek: wat wil hij wel en niet bespreken?
• Bespreek waar de mantelzorger energie van krijgt en wat de situatie op kan leveren.
• Heb oog voor de sterke kanten van de mantelzorger en benoem deze.
• Heb oog voor kansen, zoek naar oplossingen in lastige situaties.
• Adviseer alleen als de mantelzorger daar behoefte aan heeft. 

Wil je meer lezen over kracht en veerkracht van mantelzorgers? Enkele leestips:

• Wist je dat een op de vier professionals in de zorg zélf mantelzorger is? M-Power ondersteunt met informatie, tips, tests en oefeningen, zodat je als mantelzorger met een baan goed voor jezelf blijft zorgen.
• Het boek Op weg naar vitaliteit. Landkaarten als reflectietool voor mantelzorgers en mantelzorgondersteuners helpt je in het gesprek met de mantelzorger over kracht en veerkracht.
• Hoe signaleer je mogelijke ontsporing en wat doe je dan? Lees meer informatie over ontspoorde mantelzorg op de website van Movisie.
• Het blog Lieve help! Mantelzorg is geen ziekte! beschrijft dat mensen vaak ten onrechte over de negatieve kanten van mantelzorg praten.

Deze instrumenten helpen je verder in de praktijk:

• Met de Drie-minuten-check breng je snel de belasting van mantelzorgers in kaart.
• EDIZ Plus is een vragenlijst waarmee je de druk die mantelzorgers ervaren in kaart kunt brengen.
• CSI is een gemakkelijk af te nemen vragenlijst waarmee je overbelasting door mantelzorg kunt meten. De lijst geeft dertien vragen waarop je met ja of nee kunt antwoorden. Een score van zeven of hoger betekent overbelasting.
• Mantelscan: dit instrument helpt je om het netwerk van mensen om de mantelzorger heen in kaart te brengen. Daarbij kun je aangeven wat de sterke kanten en de risico’s van dat netwerk zijn.
• In gesprek met de mantelzorger (zie downloads) is een formulier met vragen dat je kunt gebruiken in de mantelzorgondersteuning. Het instrument helpt ook een samenvatting te maken en een advies te formuleren. Hier hoort een instructie bij.

Bij het tabblad opdrachten vind je allerlei handige materialen. We hebben ze hier voor je op een rij gezet. In de opdrachten wordt er steeds naar verwezen. Je vindt de verschillende hand-outs onder downloads.

• Hand-out Jouw draagkracht en draaglast
• Hand-out Observatie mantelzorger
• Hand-out Voorbeeldvragen voor het bespreken van draagkracht en draaglast
• Hand-out Cases
• Hand-out Aanwijzingen voor het rollenspel
• Hand-out Jouw actiepunten
• Hand-out Wat ik meeneem