Communiceren met mantelzorgers

Als je aan de slag gaat met dit thema werk je aan de volgende leerdoelen:

• Je benoemt dat mantelzorgers samenwerkingspartners zijn.
• Je benadert mantelzorgers als samenwerkingspartners.
• Je stemt de taakverdeling in de dagelijkse praktijk af met mantelzorgers.
• Je stelt op verschillende belangrijke momenten samen met mantelzorgers een plan van aanpak op.
• Je benadert mantelzorgers als experts en benut hun kennis.
• Je bespreekt moeilijke situaties met cliënten en mantelzorgers.

Wat moet jij weten over communiceren met mantelzorgers? Deze interactieve powerpointpresentatie zet de belangrijkste punten op een rij.

Bekijk de powerpointpresentatie: 'Communiceren met mantelzorgers' (zie downloads)

Je hebt op verschillende momenten contact met mantelzorgers. Allereerst als je het zorgleefplan of ondersteuningsplan opstelt en evalueert. Maar daarnaast zijn er nog allerlei momenten. Wanneer stem je af?

In de volgende situaties stem je af met mantelzorgers of informeer je hen:

• Als er veranderingen zijn in de wensen en behoeften van de cliënt.
• Als je nieuwe inzichten hebt of nieuwe ervaringen in de zorg of ondersteuning van de cliënt.
• Als je leuke dingen meemaakt met de cliënt. Het is voor de mantelzorger heel waardevol om deze te horen.
• Als verwachtingen niet uitkomen.
• Als je een niet-pluis gevoel hebt of als je je zorgen maakt over de cliënt of de mantelzorger.
• Als er problemen zijn in de zorg of ondersteuning en de mantelzorger daarover kan meedenken en belangrijke ervaringen kan inbrengen.
• Bij praktische zaken: als er nieuwe kleding gekocht moet worden of een ziekenhuisbezoek gaat plaatsvinden.

In de volgende situaties stemmen mantelzorgers met jou af of informeren ze jou:

• Als er veranderingen zijn in de wensen en behoeften.
• Als de mantelzorger nieuwe ervaringen en inzichten heeft opgedaan die relevant kunnen zijn voor jou.
• Als verwachtingen niet uitkomen.
• Als de mantelzorger vragen heeft, bezorgd is of advies wil.
• Als er praktische zaken afgestemd moeten worden.

Het is belangrijk dat je informatie uitwisselt met de mantelzorger. En ook dat je goed met de mantelzorger afstemt. Enkele tips:

• Wees flexibel bij het inplannen van gesprekken met de mantelzorger. 
• Laat de mantelzorger eerst zijn verhaal vertellen, toon begrip en vraag goed door (bijvoorbeeld naar hoe de mantelzorger betrokken is bij de zorg en ondersteuning van de cliënt).
• Wees je ervan bewust dat het niet vanzelfsprekend is dat de mantelzorger extra taken op zich neemt.
• Deel je inhoudelijke kennis met de mantelzorger.
• Deel ook regelmatig leuke ervaringen die je had met de cliënt.
• Denk goed na over wat je in het dossier schrijft en hoe je dat doet. Wees je ervan bewust dat de mantelzorger het ook leest. Denk na over hoe je boodschap bij de mantelzorger over kan komen.
• Let op de privacy van de cliënt en de mantelzorger. Deel alleen informatie met de mantelzorger als de cliënt daar toestemming voor geeft.

Wil je meer weten over communiceren met mantelzorgers? Enkele lees- en kijktips: 

• De website zorgleefplanwijzer geeft veel informatie over het zorgleefplan en werken met mantelzorgers.
• Het thema Communiceren in de zorg op de website Zorg voor Beter gaat over het voeren van goede gesprekken met cliënten, mantelzorgers en collega’s.
• De notitie Grenzen verkennen gaat over de wettelijke en juridische kant van de samenwerking tussen professionals en mantelzorgers.
• Mijn moeder lag om 11 uur nog in bed is een boek met veel herkenbare situaties uit de zorgpraktijk. Het boek beschrijft onder andere hoe je het beste kunt reageren op kritiek van familieleden. Prijs: €35,95.
• Heel veel over digitale communicatie lees je op deze pagina op Zorg voor Beter.
• Toolkit Samenwerken met mantelzorgers: zo werkt het. Hoe werk je als zorgmedewerker optimaal samen met mantelzorgers? Ga aan de slag met deze toolkit. In 8 themakaarten vind je opdrachten, dilemma’s en tips om met elkaar te bespreken.
• In het werkboek Verder in samenwerking vind je informatie en ervaringen uit de praktijk rondom de samenwerking tussen mantelzorgers en medewerkers in de zorg. Het boek bestaat uit 12 thema's die je los van elkaar kunt lezen.

E-learnings en webinars

• E-learning Familie (in)zicht: een lespakket voor mbo-studenten in de ouderenzorg.  De toekomstige professional leert aan de hand van een aantal e-modules werken volgens ‘zorg en welzijn nieuwe stijl’, waarbij samenwerking met het gezinssysteem, mantelzorgers en vrijwilligers centraal staat.
• E-learning Goed in gesprek met mantelzorgers
• Op de website freelearning kun je kosteloos twee e-learningmodules volgen over het voeren van een goed gesprek.
• Webinar Goed in gesprek in de zorg voor een beter samenspel
• Webinar Grenzen verleggen - wat mogen mantelzorgers en vrijwilligers wel en niet doen?

Deze instrumenten helpen je verder in de praktijk:

• Het Sofa-model gaat over de samenwerking met mantelzorgers. Sofa staat voor samenwerken, ondersteunen, faciliteren en afstemmen.

Bij de opdrachten horen allerlei handige materialen. We hebben ze hier voor je op een rij gezet. In de opdrachten wordt er steeds naar verwezen. Je vindt de verschillende hand-outs onder downloads.

• Hand-out Cases
• Hand-out Voorbeeldvragen voor het eerste gesprek
• Hand-out Afsprakenformulier
• Hand-out Jouw actiepunten
• Hand-out Wat ik meeneem