Hygiënisch omgaan met urine en ontlasting

1. Ken de risico’s

Bacteriën verspreiden zich voornamelijk via ontlasting en urine. Als verpleegkundige kun je hiermee op verschillende manieren in aanraking komen. Belangrijk is om in ieder geval extra alert te zijn wanneer je bijvoorbeeld in aanraking komt met urine, ontlasting, een po, toiletbril, postoel, urinaal, urinezak of lichtknopje en deurklink in de wc. Bekijk ook de 5 momenten van handhygiëne om verspreiding van bacteriën te voorkomen.

2. Bescherm jezelf voldoende

Draag altijd onsteriele handschoenen wanneer je een bewoner helpt bij het naar de wc gaan. Desinfecteer je handen vóór je de handschoenen aantrekt en desinfecteer je handen ook weer na het uittrekken van de handschoenen. Gooi de handschoenen na afloop direct weg. Bestaat er een kans op het spatten van urine? Draag dan ook een plastic halterschort. Als er een kans is dat urine in je gezicht spat, moet je ook een mondneusmasker dragen.

3. Doe de po en urinaal mét inhoud in de pospoeler

Als je een volle po of urinaal met de hand leegt in het toilet, loop je meer risico op besmetting door het opspatten. Reinig de po en urinaal daarom in de pospoeler. Als er geen andere mogelijkheid is, kun je de po of urinaal legen in het toilet. Let er dan wel op dat je handschoenen, een plastic halterschort en een mondneusmasker draagt. Zorg er verder voor dat er binnen je organisatie een procedure is voor het handmatig reinigen en desinfecteren van po’s en urinalen.

Bekijk ook de onderstaande video over het gebruik van de pospoeler:

4. Ga zorgvuldig om met de katheter

Beperk het gebruik en de gebruiksduur van een katheter; breng een katheter alleen in op indicatie en evalueer regelmatig of deze indicatie nog aanwezig is. Vervang een verblijfskatheter volgens voorschrift van de fabrikant. Spoel nooit de blaas van je cliënt tenzij hier een medische indicatie voor is. Het spoelen van de blaas draagt namelijk niet bij aan het voorkomen van een urineweginfectie. 

Heeft iemand een urethrale katheter? Verzorg deze cliënt dan door dagelijkse hygiënische verzorging van de uitwendige genitaliën met water en eventueel pH-neutrale zeep. Gebruik geen desinfectans. Ook dit voorkomt namelijk geen urineweginfectie.

5. Vervang de urinezak op de juiste manier

Bewoners die nog goed ter been zijn, kun je een beenzak geven. Andere bewoners die continentiehulpmiddelen nodig hebben, kun je een standaard urinezak geven. In principe vervang je de urinezak die aan de katheter zit wekelijks. Is er sprake van verstopping, vervuiling of lekkage? Vervang de urinezak dan eerder. Let er bij het vervangen op dat het aansluitpunt van de nieuwe zak niet in contact komt met de omgeving. Mocht dit toch gebeuren dan is dit niet erg, maar desinfecteer dan wel het aansluitpunt met alcohol (70%). Voor het loskoppelen van de urinezak, desinfecteer je eerst je handen en trek je handschoenen aan. De urinezak leeg je vervolgens in de pospoeler waarna je hem weggooit.

6. Draag bij aan een veilige werkomgeving

Je werkgever hoort conform de arbowet voor een veilige werkomgeving te zorgen. Daar hoort dus ook bijvoorbeeld een pospoeler of een vermaalsysteem bij. Als deze niet aanwezig zijn, is het slim om binnen je eigen organisatie te inventariseren hoe je collega’s omgaan met urinelozing en stoelgang aan de hand van de richtlijn ‘Urinelozing en stoelgang’. Zo zie je of er in jouw organisatie soms sprake is van onveilige situaties en kun je jouw werkgever hierop attenderen.